(x. Lc 23:39-43)

Hắn thường lang thang ra đây mỗi khi chiều tím dần buông trên khu Đồi Sọ hoang vắng, đầy mùi tử khí này.  Thường vào giờ đó chẳng còn ai dám lai vãng gần ngọn đồi ma quái, đã được binh lính La Mã sử dụng để thi hành án tử với các tội nhân Do Thái. Mùi xác chết sình lên chưa kịp đem chôn, tiếng quạ gọi nhau đi ăn đêm rúc lên từng hồi, quyện lẫn trong những tiếng côn trùng rả rích đó đây nghe thật rợn người.  Tên tướng cướp ngồi đó, lặng im chiêm ngắm cảnh hoàng hôn trên Đồi Sọ đang trải dài trên mấy cây thập tự xa xa.  Khi nào đến phiên hắn bị treo lên như đồng bọn?  Ngày nào sẽ là buổi hoàng hôn cuối cùng trong cuộc đời tướng cướp này?  Sau đó thì hắn sẽ đi đâu, về đâu?  Hắn tự hỏi và cũng như mọi khi: chẳng bao giờ có câu trả lời!

Dù chưa có câu trả lời nhưng hắn biết rồi cũng sẽ có một ngày đến phiên mình.  Đi đêm có ngày gặp ma.  Đã liều thân lao vào nghiệp trộm cướp để kiếm ăn, thì ai dám mơ về một mái ấm gia đình, bên bếp lửa hồng có vợ ngồi khâu áo, cạnh đám con đang í a í ới đọc bài.  Tuy không dám ước mơ, nhưng lòng tên gian phi cũng nao nao khi hình dung, mình đang ngồi trong khung cảnh gia đình hạnh phúc đó.  Đã nhiều lần hắn muốn dứt bỏ nghiệp chướng này để làm ăn sinh sống đàng hoàng, nhưng lại không đủ can đảm.  Biết làm gì khi quay lại đời sống hiền lương?  Xã hội có chấp nhận không?  Bạn bè xấu có buông tha không?  Bản thân hắn có chấp nhận một cuộc sống lương thiện đủ dùng, hay lòng còn mãi vấn vương lối sống buông thả với những đồng tiền dễ kiếm?  Và liệu rồi Thiên Chúa của cha ông có tha thứ cho quá khứ kinh tởm của một tên tướng cướp không?  Càng nhiều nghi vấn, bước chân càng ngập ngừng!  Nhớ đến những khuôn mặt đạo đức khó chịu của các thầy tư tế, các vị kinh sư, Pharisêu trong đền thờ Giêrusalem, với những tua áo dài lụng thụng, tay cầm bản văn nhịp nhịp đưa lên cao, như lúc nào cũng chực chờ hạ xuống kết án những người tội lỗi, hắn chợt rùng mình.  Nghiệp chướng này đường vào thì có, ngõ ra thì không.  Phóng lao đành phải theo lao thôi.  Hắn thở dài ngao ngán vì biết chẳng còn con đường nào khác cho một tên cướp muốn hoàn lương.

Rồi cái gì phải đến đã đến!  Tên gian phi và đồng bọn bị lính La Mã tóm cổ trong một vụ cướp của giết người.  Vài tên chạy thoát, hắn và một tên đàn em bị sa lưới, và bị kết án thập giá tử hình.  Răng đền răng, mắt đền mắt, mạng đền mạng!  Chẳng có gì là oan uổng, chẳng có gì để than thân trách phận cả!  Hắn chấp nhận bản án đó một cách bình thản chua chát.  Chỉ có chút ngạc nhiên hụt hẫng, vì tấm màn bi kịch cuộc đời hắn hạ hồi sớm quá, sớm hơn dự định.  Nhưng có hề chi, đã biết trước màn cuối của vở bi kịch sẽ phải là như thế, thì kết thúc sớm hay muộn có gì khác nhau đâu!

Lại một buổi hoàng hôn buồn bã buông xuống trên đồi Canvê như ngày nào.  Khác chăng là giờ đây tên cướp không còn lang thang trong chiều tím thơ mộng, để chiêm ngắm cảnh hoàng hôn dần buông nữa, mà đang đau đớn thoi thóp trên cây thập giá, đang đếm từng giây, từng phút cuối cùng cuộc đời mình.  Cảnh vật còn đó nhưng phận người đã đổi thay!  Câu hỏi: “Ngày nào sẽ là buổi hoàng hôn cuối cùng trong cuộc đời tôi?” giờ đã có câu trả lời.  Một câu trả lời chát chúa và phũ phàng!  Còn sau cái chết oan nghiệt này hắn sẽ đi về đâu?  Hắn vẫn không biết!

Mang thân phận tướng cướp, lúc no phủ phê, lúc đói quắt queo, không yêu ai và cũng chẳng ai dám yêu, không mái ấm gia đình, lúc nào cũng bị lương tâm dày vò bởi lối sống sa đọa tội lỗi, cuộc sống đầy ắp những hồi hộp lo âu không biết lúc nào sẽ bị bắt, bị giết thì cuộc sống đó nào có sướng gì?  Khi cất tiếng khóc chào đời, chẳng ai muốn mang thân phận một tên cướp, một con điếm, hay một thằng giết người?  Hắn không chọn cửa để sinh ra, chẳng qua là số phận hẩm hiu đẩy đưa, và hắn lại không đủ can đảm để dứt ra một khi đã bước chân vào.  Hắn đã khổ một đời rồi, hắn không muốn đời sau, nếu có, lại bị khổ ải trầm luân mãi thế.  Nghiệp chướng này mang một đời chưa đủ hay sao?

Thời gian tích tắc chậm chạp trôi! Rướn người hít lấy những hơi thở ngắn, rồi nặng nhọc thở dốc ra trên cây thập giá, mắt tên cướp lóe lên tia hy vọng héo hắt khi thấy ánh bình minh lấp ló nơi chân trời xa xa.  Hắn rùng mình thở phào nhẹ nhõm khi thoát khỏi bóng đêm tử thần.  Lại sống sót qua một đêm nữa!  Để làm gì cơ nhỉ?  Hắn không biết, nhưng sâu xa trong con tim nguội lạnh đang ngập tràn những hối hận ăn năn.  Tên cướp vẫn mong mỏi được sống, được có cơ hội làm lại cuộc đời.  Hắn không muốn chết trong tình trạng tâm hồn nhơ nhuốc thế này.  Hắn tiếc nuối, giá gì ngày đó hắn đủ mạnh dạn, giá gì ngày đó hắn gặp được một người nâng đỡ tinh thần, ban thêm cho hắn nghị lực và can đảm, giá gì ngày đó.…  Nhắm mắt thở dài xót thương cho thân phận mình, tên cướp cay đắng nhủ thầm: “Muộn mất rồi!”

Tiếng ồn ào la thét của đám đông từ dưới chân đồi đang ùn ùn tiến lên Đồi Sọ kéo hắn ra khỏi giấc mộng.  Là gì thế?  Tên gian phi chau mày tự hỏi.  Phải chăng lại một tên cướp khác sa lưới pháp luật?  Là đồng bọn hắn hay là người thuộc băng đảng khác?  Có bao nhiêu mạng người đổ máu trong vụ cướp đó mà kẻ bị bắt phải bị mang đi hành quyết thế này?  Hắn giật mình kinh hãi khi nhìn thấy bóng dáng quen quen, máu me be bét của người đang vác thập giá.  Cặp mắt lờ đờ mỏi mệt cố căng ra thật to để nhìn cho rõ hơn.  Là ông Giêsu sao?  Hắn không tin vào thị giác mình nữa.  Là vị Tiên Tri nhân từ đã từng làm bao phép lạ, trừ quỷ, và chữa lành bao bệnh tật đây sao?  Là Đấng Ngôn Sứ của dân tộc đã từng rao giảng về Nước Trời, về Tám Mối Phúc Thật mà giờ đây lại bị kết án tử hình như một tên cướp thế này hay sao?  Hắn còn lạ gì ông Giêsu này nữa.  Hắn cũng đã từng theo gót chân ông Giêsu này ngược xuôi khắp nẻo đường đất nước Do Thái mà.  Hắn không theo để nghe giảng dạy như đám đông, hay để xin làm môn đệ Người mà theo để… “làm ăn.”  Phải, ông Giêsu ở đâu thì kéo theo đám đông ở đó, và ở đâu có đám đông thì ở đó có cơ hội cho hắn làm ăn: móc túi, rạch bóp, cướp giật…

Nhưng… chẳng lẽ nào?  Tên cướp ngỡ ngàng nhìn đám đông dữ tợn đang chen lấn gào thét theo sau chân người tử tội Giêsu tạo nên một lớp bụi mịt mù.  Ngạc nhiên quá đi!  Những bàn tay đã từng đưa ra nhận bánh và cá trong buổi chiều tím bên bờ hồ Ga-li-lê hôm nào, giờ đang giận dữ nắm lại dứ dứ đưa lên cao, đòi giết cho bằng được người đã cho họ bánh ăn.  Những cái miệng mới hôm nao còn tung hô vạn tuế con Vua Đavít, giờ lại đang lớn tiếng thóa mạ sỉ nhục Người!  Những bước chân một thời theo đuổi kiếm tìm Giêsu để tìm về chân lý, giờ đang sục sạo săn đuổi bức tử Người đến cõi chết.  Những khuôn mặt đạo đức của các vị tư tế, kinh sư luôn miệng rao giảng về Mười Điều Răn chớ giết người, giờ đây lại thoả mãn hả hê, chiêm ngắm đối thủ đang lê lết ôm cây thập giá tiến lên Đồi Sọ lãnh án tử.  Thấp thoáng trong đám đông, có cả những người đã từng được ông Giêsu chữa lành nữa.  Lạ thật, tên cướp lắc đầu thở hắt ra, gian ác như hắn đến gần chết mà vẫn không hiểu nổi lòng người, và những con người thuộc thế giới lương thiện kia!

Sau khi đóng đinh Người vào thập giá như bao tử tội khác, thấy còn một khoảng cách khá xa giữa hai tên gian phi, binh lính La Mã cho dựng cây thập giá của tử tội Giêsu ở giữa.  Hắn không ngớt chăm chú quan sát người láng giềng mới.  Trông ông ta thật thểu não đáng thương!  Khuôn mặt ông phảng phất nét hiền lành thánh thiêng.  Thân thể trần truồng rách nát, máu me đầm đìa mà không một tiếng trách móc, không một lời kêu ca ai oán, tử tội Giêsu chỉ cúi đầu lặng câm giữa những tiếng la ó chửi rủa.  Hòa trong những tiếng cười nhạo báng đó, chợt tên cướp nhận ra được giọng cười ngạo nghễ, và tiếng nói đầy khinh bỉ giễu cợt của tên đồng bọn đang bị đóng đanh cạnh bên Giêsu:

–     “Ông không phải là Đấng Ki-tô sao? Hãy tự cứu mình đi, và cứu cả chúng tôi với!” (Lc 23:39).

Hắn nghe mà giận quá!  Giận cái tên đàn em ngu lâu, đến giờ chết mà vẫn còn ngoan cố không nhìn thấy tội lỗi của mình, còn dám lớn tiếng xúc phạm đến Thiên Chúa.  Chưa bao giờ tên cướp thấy mình giận dữ như lúc này, bản chất vốn phóng khoáng rộng lượng với bạn bè em út, vậy mà đến gần giờ chết, hắn lại đùng đùng nổi giận với một thằng đã từng chia cơm sẻ áo khi sống, và cùng chung số phận lúc chết.  Hắn lớn tiếng mắng nó:

–     “Mày đang chịu chung một hình phạt, vậy mà cả Thiên Chúa, mày cũng không biết sợ sao?” (Lc 23:40).

Rồi tên cướp ngậm ngùi nhìn xuống thân thể đầy những vết roi đòn của mình đang bị treo tòng teng trên thập giá, hắn tự hỏi: Có oan không?  Không!  Chẳng oan uổng một tí nào cả.  Bàn tay này đã từng cướp của, dính máu người vô tội.  Trái tim này đã từng chai đá, đóng chặt cửa lòng trước những tiếng khóc lóc van xin của những nạn nhân vô tội.  Đôi tai đã từng bưng bít trước những tiếng la hốt hoảng của họ.  Không!  Cả hai hình phạt dành cho hắn, và đồng bọn không oan uổng tí nào cả.  Rồi như một quan tòa trong phiên xử chung thẩm, mà bị cáo chính là mình, tên tướng cướp ngậm ngùi tuyên cáo:

–     “Chúng ta chịu như thế này là đích đáng, là xứng với việc chúng ta đã làm” (Lc 23:41).

Quay sang Giêsu, hắn thấy Ngài vẫn im lặng gục đầu trên thập giá mà không một lời oán than.  Loáng thoáng bên tai hắn còn vang vọng những lời cuối cùng của tử tội Giêsu khi bị quân lính La Mã đóng đinh vào thập giá: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết việc họ làm” (Lc 23:34).  Cha ông Giêsu này là ai thế nhỉ?  Hắn không biết, cũng chẳng nhớ những gì ông Giêsu đã rao giảng, nhưng chắc Cha ông ta lớn lắm, và quyền phép lắm nên ông ta mới xin như thế.  Và câu nói ấy ắt phải xuất phát từ một tấm lòng nhân từ độ lượng, với một trái tim bao dung tha thứ.  Dưới nhãn quan của tên cướp, hắn chưa từng thấy ông Giêsu này làm một điều gì sai trái.  Có chăng là hắn từng chứng kiến bao phép lạ của Ngài, từng nghe những lời giáo huấn của Ngài.  Tiếc thay, lúc đó hắn lại quá mải mê với của cải phù du ở đời!  Tên cướp thấy những con người được mệnh danh là lương thiện sao ác tâm và vô lý quá!  Rồi vẫn như một quan tòa mà bị cáo giờ đây chính là Giêsu, tên gian phi mạnh dạn lớn tiếng tuyên bố:

–     “Người này không làm một điều gì sai trái cả!” (Lc 23:41).

Giọng tên cướp lạc đi giữa những tiếng la ó cười nhạo của đám đông.  Cho dù chẳng ai nghe tiếng hắn nói, cho dù cánh cửa tòa đã khép lại sau lưng, bản án trước đã có hiệu lực, cho dù tiếng nói của hắn chẳng cứu được người tử hình vô tội, nhưng hắn thấy mình có bổn phận cần phải lên tiếng.

Giêsu vẫn lặng im trước lời minh oan đó!  Đôi cánh tay đầy thương tích đang dang rộng trên thập giá phải gánh chịu những gì không do Ngài làm ra.  Những giọt máu ở đầu xuyên qua kẽ gai chảy dài xuống má.  Những vết thương toang hoắc há miệng để lòi cả da thịt bên trong.  Tên cướp xót xa thương cảm, chắc hẳn Ngài phải đau khổ lắm!  Nỗi đau thể xác cùng nỗi đau của tâm hồn hợp lại mà hành hạ Ngài.  Cùng là một thân phận tử tội như nhau, cùng một cách hành quyết giống nhau, nhưng hắn chỉ cảm thấy đau chứ không khổ!  Còn ông Giêsu này, trái tim chai lì của tên cướp chùng xuống như có ai bóp nghẹn, bỗng dưng hắn thấy thương người tử tội hiền lành này quá!  Ông ta có làm gì nên tội đâu!

Trong đầu hắn mang máng nhớ lại những gì Ngài đã giảng dạy: về Nước Thiên Chúa, về sự sống vĩnh cửu, hạnh phúc viên mãn….  Hắn không hiểu gì cả, và cũng không nhớ rõ hết.  Mang thân phận tướng cướp, hắn biết mình chẳng xứng đáng để được hưởng bất cứ phần thưởng nào: ở đời này cũng như đời sau.  Nước của ông Giêsu ở đâu?  Hắn không biết.  Nơi Giêsu sẽ tới?  Hắn không rành.  Hạnh phúc là gì?  Hắn không có khái niệm.  Tên cướp chỉ ao ước được ở gần con người nhân hậu này, được là người láng giềng của Giêsu mãi mãi.  Hắn ngại ngùng lúng túng muốn xin một điều gì đó, nhưng chẳng biết lời mình xin có được chấp thuận hay không.  Thôi kệ, lấy hết can đảm hắn ấp úng thưa với Giêsu:

–     “Ông Giêsu ơi, khi ông vào Nước của ông, xin nhớ đến tôi” (Lc 23:42).

Giêsu ngước mắt nhìn lên.  Bốn mắt bất ngờ chạm nhau, dù đã chuẩn bị nhưng tên cướp vẫn giật mình hoảng hốt vội quay phắt mặt đi tránh tia nhìn của Giêsu như mọi lần, mà không kịp nhận biết đó là tia nhìn giận dữ hay tha thứ.  Lòng hắn thổn thức xúc động, đã bao lần hắn trốn chạy ánh mắt của Giêsu rồi.  Chẳng lẽ trong những giây phút cuối đời này hắn cũng phải lẩn trốn ánh mắt đó nữa sao?  Giờ thì còn gì nữa đâu mà phải sợ hãi tránh né chứ?  Lòng nhủ lòng và lấy hết can đảm, hắn từ từ quay lại nhìn thẳng vào ánh mắt Giêsu, hồi hộp chờ đợi một lời từ chối, một tiếng quở mắng, hay một bản án khác.

Ánh mắt Giêsu vẫn còn đó như mòn mỏi đợi mong, đôi môi sưng to bầm dập như vẫn còn mấp máy với dư âm hai chữ “Ta khát!” (Ga 19:28).  Tên gian phi ngạc nhiên trợn to cặp mắt xếch khi bắt gặp ánh mắt âu yếm đầy yêu thương của Giêsu.  Ôi, cái nhìn sao ấm áp quá!  Cái nhìn tha thứ đầy lòng cảm thông, cái nhìn thấu suốt tâm can như muốn ôm trọn thân thể nhơ nhuốc của hắn vào lòng.  Ngọt ngào và êm dịu làm sao cái nhìn trìu mến của người cha nhân từ!  Trong ánh mắt đó, hắn thấy phản chiếu lại, không phải là hình ảnh một tên cướp hung hãn từng giết người, mà là hình ảnh một bé trai ngây thơ hồn nhiên đang ngủ vùi trong vòng tay người cha.  Chưa ai ban phát cho hắn cái nhìn như thế bao giờ!  Hắn lặng người ngất ngây!  Gió ngừng thổi, mây ngừng bay, đất trời như nín thở lặng im chiêm ngưỡng giây phút gặp gỡ của hai tâm hồn.

Không một tiếng hạch hỏi, không một lời kết án. Giêsu thấu hiểu tấm lòng hoang mang đầy những lo âu của hắn, Ngài nhân từ chớp mắt gật đầu, rồi bằng chút hơi tàn còn lại, Giêsu âu yếm nói:

–     “Tôi bảo thật anh, ngay hôm nay, anh sẽ được ở với tôi trên Thiên Đàng” (Lc 23:43).

Hai dòng lệ nóng trào ra khoé mắt, lăn dài trên khuôn mặt gân guốc chai lì của tên cướp.  Hắn khóc, những giọt lệ đầu tiên trong cuộc đời tướng cướp mà hắn đa mang.

Chẳng ai biết hắn chết lúc nào, trước hay sau Đấng Cứu Thế, chỉ biết những người tốt bụng khi xin hạ xác hắn đem chôn, người ta thấy khuôn mặt tên cướp thật bình thản hạnh phúc, đôi môi nhợt nhạt không che giấu được một nụ cười mãn nguyện, giọt lệ vẫn còn đọng lại nơi khoé mắt, lóng lánh như hạt kim cương trong nắng chiều dương.  Đôi ống chân bị đánh giập nát giờ thôi không còn lang thang trong chiều tím buồn nữa.  Đôi chân đó đã có nơi để về!  Thôi, xin giã từ những chiều tím lang thang vô định!

Lang Thang Chiều Tím
April 2006