Cũng có lúc dòng sông cạn nhưng chẳng vì thế mà dòng sông lo âu, rồi toan tính tích lũy nước cho mình.  Từ quá khứ, xuôi nguồn vào tương lai, nước làm thành dòng sông chứ không phải dòng sông làm nên nước.  Từ ý nghĩ đó, dòng sông vào đời tự do theo ơn gọi của mình.

Đặt cuộc đời trước dòng sông.  Ta xin dòng sông cho cuộc đời một lần nhìn rõ mặt mình trong ý nghĩ ấy.

Vào mùa nước lũ, dòng sông cuồn cuộn đưa nước xuôi đồng bằng.  Mênh mông chân trời khi bình minh rải ánh sáng.  Lấp lánh rừng bạc vào mùa trăng thượng tuần huyền ảo.  Thế nhưng, tháng hạ nắng hanh, dòng sông vơi dần.  Nước cạn cho phơi bờ cát lở.  Trong cuộc đời, có những khúc sông mà ngày tháng sóng nước chơi vơi.  Cũng trong cuộc đời, không vắng những mùa khô cạn nước.  Cuộc sống của ai cũng vậy thôi, hễ có ngày sai mùa trái chín, thì cũng có những ngày khô khan lá rơi.  Có những mảnh đời nghèo khó và cũng có những khúc đường đầy đủ.  Lúc vơi bờ cát lở là khi túng thiếu đưa mùa gian nan chín tới, là lúc buồn bã gọi lòng trống trải đi về.

— Xin Thượng Đế cho con hiểu rằng nếu dòng sông vì âu lo mùa nắng mà dừng lại tích nước mùa mưa thì dòng sông hết là dòng sông mất rồi.  Nó chỉ là dòng sông khi chảy xuôi nguồn.  Ngày nào con băn khoăn bắt dòng sông cuộc đời ngưng trôi chảy trong hồn, ngày đó cuộc đời thành ao tù.  Buồn làm sao những mảnh đời ứ đọng, không còn niềm vui xuôi nguồn nhân gian.  Dòng sông trở nên hoang vu trong cái ứ đầy của mình.  Xin Thượng Đế cho con biết nhận thì cũng biết cho đi.  Chính lúc nghèo túng là lúc con biết rõ tâm hồn mình có độ lượng, bao dung hay không.

Dòng sông không gian tham.  Nó biết nó chỉ là dòng sông khi trời cho nước.  Nó không băn khoăn vào mùa nắng hạn.  Nó chẳng tự phụ khi dòng nước dâng.  Nước làm nên dòng sông.  Biết mình tùy thuộc vào dòng nước, con sông bình an xuôi dọc thời gian.  Như nước đưa dòng sông thành nguồn, ơn sủng trời cao đưa con người vào đời.  Dòng sông không bao giờ gian tham lấy nước của dòng sông khác.  Nó dâng vui khi nước nguồn đổ tới.  Nó thong thả khi nguồn nước nghỉ ngơi.  Nếu con người biết những gì mình có trong đời là do ơn sủng trời cao, như dòng sông biết nước đưa mình vào đời chứ không phải tự mình, thì con người sẽ nhận sự sống từ trời bằng bàn tay an nhiên.  Con người phải vào đời bình an như dòng sông, không so sánh nhỏ nhen, ghen tức.

— Xin Thượng Đế cho con biết con tùy thuộc vào Ngài, con sống bởi ơn sủng của Ngài.  Khi con hiểu ơn sủng Ngài đưa con vào đời như nước làm thành dòng sông thì con hiểu tình yêu là sức mạnh chứ không phải lấy sức mạnh tạo dựng tình yêu.  Vì ngỡ sức mạnh tạo dựng giá trị nên con mới tích lũy để chiếm đoạt.  Có những tích lũy bằng uy thế, bằng sắc đẹp, bằng địa vị, bằng đam mê.  Giá trị đời con là sống như dòng sông, xuôi nguồn mùa nước lớn, thong thả mùa nước khô.  Bởi, con biết giá trị cuộc sống là sống trọn ơn gọi trong hoàn cảnh Ngài ban tặng riêng con.

Dòng sông không ngừng lại nên sự sống của dòng sông chính là từ giã không ngừng.  Cuộc đời cũng thế thôi, là trôi chảy.  Nhưng con người không chấp nhận biệt ly.  Bởi đó, sự bám giữ của con người đã đưa dòng sông cuộc đời mình thành sóng đổ.  Một ngày nào rồi cũng giã từ tuổi thơ vào đời. Bờ đê nhỏ.  Mái nhà xưa.  Rồi cũng bỏ đi xa.  Cho dù tuổi thơ có là êm đềm.  Rồi lớn lên ta cũng buông cánh theo gió mà ra khơi.  Cứ như thế cho đến ngày ta gặp gỡ tình yêu đầu đời.  Thoáng hương có mật ong say, có hơi thở ấm.  Rồi cũng đến ngày hơi thở thì dài và mật ong thì phai.  Sống là chấp nhận chia ly không ngừng.  Ngày nào ta bám víu lại không cho dòng sông chảy xuôi là ngày hồn ta quằn quại.

— Xin Thượng Đế cho con đừng bị ràng buộc vào những bờ đất.  Bởi dòng sông phải buông bờ mà đi.  Ngày nào dòng nước dừng lại, lưu luyến một bến bờ nào đó, nó chỉ tàn phá nhau thôi.  Nước thành sóng và bờ tan hoang.  Chẳng nói chi vật chất, ngay cả những giá trị tinh thần như tình yêu, tình bạn, lòng nhiệt thành, con cũng phải buông cánh cho trôi theo dòng đời.  Những giá trị ấy không phải là cùng đích của cuộc sống, nó phải dẫn con đến cuộc sống cùng đích sau cùng là gặp Chúa.  Vì thế, con phải biết lúc nào buông cánh để đời nhẹ nhàng xuôi dòng.

Dòng sông luân chuyển không bao giờ ngừng nghỉ, nhưng có ngày chấm dứt.  Đó là ngày dòng sông về tới biển cả.  Nó xuôi nguồn để tới cùng đích.  Nó luôn luôn chảy, luôn luôn giã từ để tới nơi không còn từ giã.  Và cuộc đời cũng thế thôi.  Ta vào đời là xuôi dòng về với trùng khơi.  Bởi đó, ta phải chấp nhận sự chết như một chờ mong.  Bất cứ ràng buộc nào cũng gây khổ đau vì nó dồn sóng lại trên đường mà đáng lẽ phải là êm ả buông rơi.  Chết như một định luật tất yếu thì bám víu vào bờ cát trên dòng sông cuộc đời chỉ là cấu chặt vào một hư vô.  Người yêu cũng là từ giã.  Những thành quách ta xây cũng là giã từ.  Bởi đó, như dòng sông ta phải sẵn lòng nói lời ly biệt.

— Xin Thượng Đế cho con can đảm nhìn cuộc đời bao dung để con bao dung với chính mình.  Nếu con không bao dung với đời, lòng thèm muốn bảo con giữ chặt lại cho mình, của cải, quyền bính, danh vọng thì con chẳng bao dung với chính mình đâu.  Con mất tự do mất rồi.

Dòng sông tự nó là chia ly đôi bờ.  Những tình yêu phải xa nhau đã chẳng có tiếng thở dài về dòng sông đó sao.  Ôi! những dòng sông xa cách!  Như dòng sông tự nó là chia ly, là trắc trở, con người cũng thế, ai cũng là gai nhọn cho nhau. Tự mình ai cũng là nghịch cảnh cho nhau.  Bởi trong ta, ai không yếu đuối?  Dòng nước làm chia ly, nhưng bên bờ sông cũng có những bến hẹn, bến mong cho con đò một chiều có nhau.  Chia ly đôi bờ đã có những gặp gỡ.  Cuộc đời cũng vậy thôi.

— Xin Thượng Đế cho đời con là bến hẹn cho người hội ngộ để dòng sông nhìn hạnh phúc gặp nhau trên bến đê.  Người ta nhớ về những bến sông có kỷ niệm ngọt ngào.  Tự con có thể là nghịch cảnh ngăn cách người với người, nhưng như bờ sông, tự con cũng có thể là bến hẹn hòa giải gặp gỡ. Như dòng sông hương hoa biết bao khi nghe tình yêu đi trên bờ đê của mình, thì đời con cũng thế thôi, cuộc sống sẽ hạnh phúc hơn khi là bến cho niềm vui của thế nhân đỗ chân.

Khi dòng sông có cây cầu nối xa về gần thì bến sông có tình yêu về trên lối cỏ.  Khi cây cầu đưa vắng mặt về xum họp thì bến sông có kỷ niệm hương hoa.  Đời người cũng thế thôi. Và cây cầu ấy chính là Thượng Đế.  Xin dòng sông dạy tôi biết không có cây cầu Thượng Đế thì đời tôi có thể là chia ly cách biệt người với người.  Nhưng có Ngài, ôi! dòng sông đời sống sẽ đẹp biết bao.

Dòng sông đời ai có bến đỗ đem kỷ niệm êm đềm cho người khác, thì bến đỗ ấy cũng được ban tặng lại hạnh phúc do kỷ niệm êm đềm kia để lại.  Vì khi hạnh phúc đậu trên bờ sông nào thì dấu thơm hạnh phúc ấy cũng lưu lại với chính bờ sông đó nữa.

Lm Nguyễn Tầm Thường, S.J