Thánh Gioan Tiền Hô là một vị tiên tri cương trực.  Ngài không hề run sợ trước thế lực, cường quyền. Ngài chỉ quan tâm một điều: làm chứng cho chân lý.  Khi Hêrôđê Antipas cướp vợ của người anh, thánh nhân đã không ngần ngại lên tiếng công kích hành động vô luân của nhà vua.  Vì thế mà thánh nhân bị bắt giam trong ngục Machéronte.  Khi bị giam trong ngục, thánh nhân vẫn theo dõi những hoạt động của Chúa Giêsu.  Hôm nay thánh nhân sai môn đệ đến hỏi Chúa Giêsu một câu hỏi gây ngỡ ngàng cho ta: “Ngài có phải là Đấng phải đến, hay chúng tôi còn phải chờ đợi một Đấng khác?”

Thật lạ lùng đến khó hiểu.  Người đi mở đường, người giới thiệu Đấng Cứu Thế nay lại nghi ngờ Người mà mình giới thiệu.  Đó là bi kịch của thánh Gioan Tiền Hô.  Câu hỏi cho thấy thánh nhân ở trong một tâm trạng hoang mang.  Đức tin của ngài chao đảo.  Nửa tin nửa ngờ.

Sự hoang mang của thánh Gioan Tiền Hô đến do hai nguyên nhân sau:

1) Nguyên nhân thứ nhất: Chúa Giêsu có những việc làm khác với lời Gioan loan báo.

Thánh Gioan Tiền Hô đã loan báo một Đấng Cứu Thế uy nghiêm, đến để trừng phạt nhân loại.  Trong Phúc Âm tuần trước, thánh nhân đã răn đe người Do Thái: Búa rìu đã để sẵn ở gốc cây, cây nào không sinh trái sẽ bị đốn cho vào lò lửa.  Thiên Chúa đến cầm sàng mà rê thóc.  Thóc sẽ được cho vào kho, còn rơm, trấu sẽ bị cho vào lò lửa đốt đi.  Sứ điệp quả thật là dữ dội, bởi loan báo ấy đã gây xôn xao sợ hãi.  Thế mà khi Chúa Giêsu đến, Người đã hành động khác hẳn.  Không oai phong, quyền lực, Chúa Giêsu tỏ ra là Đấng Cứu Thế tràn đầy lòng nhân từ: “Người không bẻ gẫy cây lau bị dập, không dập tắt tim đèn còn khói.”  Gioan Tiền Hô loan báo sự trừng phạt.  Nhưng Chúa Giêsu lại đến để cứu chữa, tha thứ.  Chúa Giêsu nói: “Con người đến không phải để lên án, nhưng để cứu chữa.”  “Chỉ những người bệnh mới cần đến thầy thuốc.”  Thật là trái ngược.  Trách nào Gioan chẳng hoang mang.

2) Nguyên nhân thứ hai: Gioan bị giam trong tù.

Ông bị ngược đãi, tất nhiên.  Hơn nữa ông cảm thấy mình thất bại.  Đi rao giảng sự công chính nhưng chỉ gặp bất công.  Đi rao giảng ơn giải thoát nhưng lại bị giam cầm.  Hết rồi những sứ điệp rực lửa.  Hết rồi thời hy vọng tràn đầy.  Thê thảm hơn nữa, ông tự hỏi: Sao Đấng Cứu Thế không đến giải thoát mình?  Sao Ngài để cho sứ giả của Ngài mòn mỏi trong tù?  Sao Ngài để cho bạn hữu bị khinh miệt cười chê?  Lời sấm của Isaia còn rành rành: “Đấng Cứu Thế sẽ mở cửa phóng thích tù nhân.”  Thế mà sao chờ đợi hoài chẳng thấy.  Và Gioan nghi ngờ: hay Ngài không phải là Đấng Cứu Thế.  Bị giam cầm, bị ngược đãi, Gioan còn có thể chịu được.  Nhưng mối nghi ngờ gặm nhấm, thiêu đốt tâm hồn ông.  Ông e sợ mình đã lầm đường, lầm người.  Không nén lòng được, ông đã sai môn đệ đến hỏi thẳng Chúa Giêsu: “Ngài có phải là Đấng Cứu Thế, hay chúng tôi phải chờ đợi một Đấng khác?”  Câu hỏi táo bạo nhưng quan trọng, vì quyết định cả ý nghĩa cuộc đời Gioan.

Trước câu hỏi ấy, Chúa Giêsu không trả lời trực tiếp.  Nhưng chỉ yêu cầu các sứ giả về thuật cho Gioan những việc Ngài làm: “Cho kẻ mù xem thấy, kẻ què đi được, người cùi lành lặn, kẻ điếc được nghe, người chết sống lại, kẻ nghèo được nghe Tin Mừng.”

Với câu trả lời ấy, Chúa Giêsu nhắc Gioan nhớ lại lời sấm của Isaia về Đấng Cứu Thế.  Đồng thời cũng thanh luyện cái nhìn của ông về dung mạo Đấng Cứu Thế.

Đấng Cứu Thế không phải là vị vua oai phong từ trời ngự xuống trên đám mây.  Nhưng chỉ là một hài nhi bé nhỏ sơ sinh xuất hiện giữa loài người như một mầm cây bé bỏng.

Đấng Cứu Thế không phải là vị vua sang trọng ngự trong cung điện nguy nga.  Nhưng chỉ là anh thợ mộc nghèo hèn sống trong một làng quê hẻo lánh.

Đấng Cứu Thế không phải là vị quan tòa oai nghiêm hét ra lửa, thở ra khói.  Nhưng chỉ là một lương y hiền từ đến chữa lành những vết thương, an ủi những ưu sầu, nâng đỡ người yếu đuối, tha thứ kẻ tội lỗi.

Đấng Cứu Thế không đến trong vinh quang huy hoàng, trong chiến thắng rực rỡ.  Nhưng chỉ âm thầm và tình nghĩa như một người bạn thân thiết.

Đấng Cứu Thế không đến trong hàng ngũ những người quý phái có địa vị cao trọng trong xã hội. Nhưng lui tới với những người bé nhỏ nghèo hèn, những thành phần bị gạt ra bên lề xã hội.

Câu trả lời của Chúa Giêsu khiến tôi tỉnh ngộ.  Chúa Giêsu đã cho tôi một hình ảnh trung thực về dung mạo Đấng Cứu Thế.  Qua câu trả lời đó, Chúa Giêsu cũng muốn nói với tôi rằng: Nếu con muốn Giáo Hội là hình ảnh đích thực nguyên tuyền của Thày, con hãy xây dựng một Giáo Hội không quyền lực, không tiền bạc, không phô trương.  Hãy làm cho Giáo Hội mang dung mạo của Thày: một dung mạo khiêm tốn, nghèo hèn, bình dị, thân ái và nhân từ.  Nếu con muốn tiếp tục sứ mạng của Thày, hãy chạy trốn quyền lực, hãy sợ hãi tiền bạc, hãy tránh thói phô trương.  Hãy yêu thích những việc âm thầm bé nhỏ.  Trước hết hãy đến với những người nghèo hèn.  Hãy bắt đầu bằng tình thương.  Vì chỉ có tình thương mới cứu được thế giới.

Ta đang chờ đón Chúa đến.  Hãy cảnh giác.  Chúa không đến trong một biến cố kinh thiên động địa. Chúa không có những pha biểu diễn ngoạn mục.  Chúa không đến trong những thành công rực rỡ. Chúa không đến trong uy tín hay quyền lực.  Chúa sẽ chỉ đến rất âm thầm, bé nhỏ nhưng đầm ấm tình người.  Chúa sẽ đến trong một bàn tay kín đáo nâng đỡ.  Chúa sẽ đến trong một nụ cười khích lệ.  Chúa sẽ đến trong một cái bắt tay thân ái.  Chúa đến chỉ thoáng qua.  Nơi nào có dấu hiệu của tình thương, nơi đó đang vẽ nên dung mạo của Chúa.

Lạy Chúa Giêsu, xin cho con nhận ra dung mạo đích thực của Chúa, để con biết đón tiếp Chúa trong Mùa Giáng Sinh năm nay. Amen!

TGM Ngô Quang Kiệt