Ngày xửa ngày xưa… tại một đất nước Do Thái xa thật xa, có một làng Nazarét nhỏ bé…. Tôi nhắm mắt thả hồn mơ màng theo tiếng mời gọi của Giêsu đến ăn tối với gia đình Ngài, trước khi Ngài khăn gói lên đường bước chân vào cuộc đời rao giảng. Gió hiu hiu thổi nhẹ, đưa hồn tôi vào cõi xa xăm thân thương của ngày xưa đó…
Nắng chiều ngả dần sau những rặng cây cao cuối làng, tiếng chó sủa oăng oẳng khi nghe tiếng bước chân lạ dẫm xào xạc trên cành lá khô. Tôi mon men nhẹ bước tiến về căn nhà quen thuộc nơi cuối thôn Nazarét, một ngôi làng nhỏ xíu chỉ vài ba chục mái ngói túm tụm với nhau trên vùng đồi núi khá hẻo lánh của xứ Galilê. Giêsu, người bạn thân cùng xóm, sáng nay rủ tôi đến nhà chơi, để cùng với Ngài chia tay người Mẹ hiền trước khi lên đường. Tôi lưỡng lự, đâu ai muốn mình ở trong cảnh biệt ly bịn rịn bao giờ. Nhưng trước ánh mắt chờ đợi của Giêsu, tôi không nỡ chối từ. Đang đứng ngập ngừng trước cửa ngôi nhà tranh vách đất xiêu vẹo cũ kỹ, chưa kịp lên tiếng thì cánh cửa đã bật mở. Với khuôn mặt mừng rỡ, Mẹ niềm nở đón tôi vào nhà chơi. Đã thường đến đây nhiều lần, ăn dầm nằm dề ở nhà Mẹ đến mòn đũa mòn bát, nhưng lần này, không hiểu sao tôi cứ lúng ta lúng túng, vụng về lấp bấp không nên lời. Mẹ mời tôi cùng ăn bữa tối với gia đình. Bữa cơm được dọn ra dưới ánh trăng trong vườn, đơn sơ và đạm bạc, cả ba ăn uống hàn huyên vui vẻ.
Sau khi dùng bữa, Giêsu hít một hơi dài đằng hắng rồi ngập ngừng lên tiếng:
– Mẹ ơi, con có chuyện quan trọng muốn thưa với Mẹ. Nhưng trước khi nói, con muốn hỏi Mẹ một điều. Con năm nay đã ba mươi tuổi rồi, có bao giờ Mẹ thắc mắc tại sao con không lấy vợ, rồi sinh con đẻ cái cho Mẹ có cháu bồng, cho nhà mình có tiếng cười nói của trẻ thơ để bớt đi không khí quạnh hiu, đơn chiếc của cảnh mẹ goá con côi không?
Mẹ nhìn sâu vào ánh mắt Giêsu như cố đoán một vấn đề gì đó đằng sau câu hỏi giản đơn kia, nhấp một miếng trà, Mẹ nhẹ nhàng đáp:
– Mẹ cũng từng nghĩ đến vấn đề đó, nhưng Mẹ không muốn hỏi con. Mẹ thấy con yêu mến hết tất cả mọi người trong làng, nhưng không dừng lại một cách đặc biệt nơi cô gái nào cả. Con ẵm bế chơi đùa với mọi đứa trẻ nhỏ trong xóm, nhưng không quyến luyến bịn rịn riêng đứa nào. Mẹ thấy tình yêu của con rộng lớn trải đều cho tất cả không phân biệt ai. Mẹ nhớ lúc con 12 tuổi, khi Mẹ Cha tìm được con trong đền thờ Giêrusalem, con có nói với Mẹ là con còn có bổn phận ở nhà của Cha con nữa. Mẹ không hiểu hết ý con nhưng Mẹ giữ và luôn suy gẫm những sự ấy trong lòng. Chắc con còn có một hoài bão to lớn muốn làm cho đời. Hay còn có một bổn phận thiêng liêng với “Cha con” mà con cần phải thi hành nên không muốn vướng bận chuyện vợ con gia đình.
Giêsu nắm lấy bàn tay gân guốc nhăn nheo vì đời sống lam lũ của Mẹ đưa lên ngực ôm hôn:
– Mẹ nói đúng lắm, con không thể ở mãi với Mẹ đến suốt đời được. Con còn có những bổn phận, những việc riêng của Cha con mà con cần phải làm. Đêm nay, con muốn nói lời tạm biệt với Mẹ để lên đường thi hành sứ vụ của mình, mà chính vì những sứ vụ đó con đã đến với thế gian này. Con biết nhà mình neo đơn, ba chết, con là con một, là niềm an ủi, là chỗ dựa duy nhất của Mẹ trong lúc tuổi già bóng xế. Dưới con mắt thế gian, ra đi để lại Mẹ già lủi thủi không người chăm sóc là một việc làm bất hiếu. Nhưng với Thiên Chúa, mọi sự lại khác Mẹ à! Con mong Mẹ hiểu cho con.
Mẹ nghiêm khắc nhìn thẳng vào ánh mắt của Giêsu rồi nhíu mày hỏi lại:
– Con nghĩ rằng Mẹ cưu mang con 9 tháng 10 ngày trong lòng để rồi giữ con cho riêng mình đến suốt đời ư? Hay Mẹ kể công nuôi con khôn lớn rồi giữ con ở nhà, bắt con phải sống theo ý của Mẹ sao? Không, con ơi! Mẹ đã sống cuộc đời của mẹ rồi, Mẹ đã có cơ hội để nói lời “xin vâng” hay “chối từ.” Bây giờ đến phiên con sống cuộc đời của con, đến lúc để con tự do gật đầu hay lắc đầu với tiếng gọi thiêng liêng trong lòng. Như Mẹ đã trả lời “xin vâng” khi xưa thế nào, thì Mẹ cũng muốn con xin vâng như vậy, cho dù có là chén đắng của con, là nỗi đau thấu suốt tim gan của Mẹ, Mẹ vẫn vui vẻ chấp nhận.
Ngước nhìn bầu trời đầy ánh sao, đôi mắt Mẹ khẽ nhắm lại như nén chặt những giọt lệ sầu muộn vào lòng, Mẹ thầm thĩ nói tiếp như nói với chính mình:
– Nếu nói không buồn là Mẹ dối lòng mình. Có cuộc chia tay nào mà không lưu luyến sầu đau hả con? Có chữ “xin vâng” nào mà không có cái giá phải trả? Nhưng trong nỗi đau có niềm vui của kẻ được chọn, trong nỗi buồn biệt ly có xen lẫn niềm hạnh phúc được hợp tác với Thiên Chúa trong chương trình cứu độ của Ngài. Con cứ đi, đừng lo cho Mẹ! Ở nhà đã có láng giềng, bà con thân thuộc xa gần rồi. Con đi từ Bắc chí Nam, đường xa gian khổ, Mẹ không theo con được. Nếu con đi rao giảng ngang qua làng mình, Mẹ sẽ đi thăm con, sẽ lo cơm nước cho con, cho các môn đệ và bạn bè của con, Mẹ sẽ làm những gì sức Mẹ có thể làm được. Con đi giữ gìn sức khoẻ, làm tròn bổn phận với Cha con trên trời là Mẹ vui rồi.
Mẹ đưa hai tay lên vuốt nhẹ mái tóc rối bù của Giêsu, rồi lại vuốt má đứa con trai yêu dấu như sợ sẽ chẳng còn có cơ hội nữa. Tự nhiên thái độ Mẹ đổi qua vui tươi rộn ràng, nhìn đứa con nay đã trưởng thành, mắt Mẹ long lanh mơ màng nhớ về chuyện xưa, một kỷ niệm đẹp trong đời Mẹ:
– Con biết không, hồi xưa, khi Sứ Thần hiện ra báo tin cho Mẹ biết sẽ mang thai con, lúc đó Mẹ chỉ mới 15-16 tuổi. Sau những phút giây đầu ngạc nhiên sợ hãi, Mẹ đã mạnh dạn nói lời xin vâng mà không buồn hỏi ý ông bà ngoại, cũng chẳng màng hỏi ý ba Giuse của con. Mẹ vui vì được diễm phúc Thiên Chúa chọn lựa làm Mẹ con. Bây giờ làm sao Mẹ lại dám ngăn con nói lời xin vâng với Thiên Chúa được hả con? Con ơi, sống cho Chúa đi rồi mình sẽ nhận lãnh những niềm vui thiêng liêng, những hạnh phúc ngọt ngào mà thế gian không thể ban tặng. Hạnh phúc của đời người là sống theo thánh ý Chúa, là đáp trả lời mời gọi của Ngài để sống trọn vẹn với ơn gọi của mình.
Giêsu như vui lây trước thái độ vui tươi của người Mẹ. Ngài hân hoan xoa tới xoa lui bàn tay mang nhiều dấu ấn vất vả của một phụ nữ nghèo miền quê, giọng nói đầy vẻ biết ơn:
– Cám ơn Mẹ đã khích lệ con lên đường làm tròn sứ vụ của mình. Con tưởng rằng Mẹ sẽ đau khổ vật vã khóc than, sẽ âu sầu sợ hãi cho những tháng ngày dài quạnh hiu của tuổi già đơn bóng, sẽ năn nỉ xin con ở lại bên Mẹ. Mẹ can đảm lắm, Mẹ ơi! Mẹ ở nhà nhớ giữ gìn sức khoẻ, đừng quên đọc Thánh Vịnh và cầu nguyện cho con, cho các linh hồn bơ vơ không người chăn dắt. Cám ơn Mẹ đã nói lời xin vâng khi xưa để có con ngày nay. Cám ơn Mẹ ba mươi năm nuôi con khôn lớn, dạy dỗ con nên người mà không đòi sự báo đáp. Cám ơn Mẹ đã cho con tự do sống đời của mình. Nếu có cơ hội đi rao giảng gần nhà, con sẽ về thăm Mẹ, thăm bà con láng giềng. Mẹ con mình sẽ có ngày đoàn tụ. Con hứa với Mẹ như vậy.
Buổi Biệt ly tưởng sẽ diễn ra trong nước mắt sầu đau của chia lìa mất mát. Nhưng rốt cuộc lại biến thành cuộc hàn huyên chia sẻ của những tâm hồn khát khao đáp trả. Người ở khích lệ người đi. Người thưa hai tiếng xin vâng lúc trước, giờ mạnh dạn nâng đỡ tinh thần người đi sau, để cùng nhau nói tiếng xin vâng với Thiên Chúa Chí Thánh.
Tôi ngồi đó, hai dòng lệ nóng lăn dài xuống má. Trong cảnh biệt ly của mẹ góa con côi, người trong cuộc không khóc, nhưng kẻ ngoài cuộc lại sụt sùi giọt ngắn giọt dài, đua nhau tuôn rơi. Tôi thấy mình yếu đuối bé nhỏ trước người bạn Giêsu vĩ đại. Tôi thấy thèm có một người mẹ cao cả yêu thương vô điều kiện như Mẹ của Giêsu. Cho đi mà chẳng đòi hỏi nhận lãnh, nuôi con khôn lớn mà không hề giữ con cho riêng mình, nâng niu dạy dỗ con, nhưng không bắt con sống theo ý mình.
Tôi bước tới ôm chầm lấy tấm thân gầy guộc, gục vào bờ vai mảnh mai của Mẹ mà sụt sùi:
– Mẹ ơi, con xin lỗi Mẹ vì đã đoán lầm tấm lòng của Mẹ. Con cứ ngỡ rằng Mẹ sẽ đau khổ, sẽ khóc lóc, rồi sẽ năn nỉ Giêsu suy nghĩ lại để ở nhà với Mẹ. Con sợ chứng kiến cảnh biệt ly ai oán đó nên đã tính từ chối lời mời của Giêsu. Không ngờ con lại được diễm phúc chứng kiến cảnh “Biệt Ly Thánh” của hai tâm hồn thánh thiện. Mẹ đã dạy con một bài học về tình yêu không điều kiện, về lòng can đảm sống Thánh ý Chúa. Lời “xin vâng” của Mẹ với sứ thần ngày xưa, hòa với lời “xin vâng” của Mẹ hôm nay với người con Giêsu đã dệt nên một lời nguyện tuyệt đẹp hoàn hảo của nhân loại dâng lên Thiên Chúa tối cao. Cám ơn Mẹ đã cho những đứa con có cơ hội sống cuộc đời mình, được tự do để đáp trả tiếng gọi trong lòng. Khi Mẹ để Giêsu đi rao giảng, Mẹ không mất đứa con nào cả, trái lại Mẹ còn có thêm nhiều đứa con khác nữa. Xin cho con được diễm phúc làm con Mẹ, Mẹ nhé!
Mẹ nhẹ vuốt mái tóc bờm xờm của tôi rồi đưa tay lau nhẹ những giọt lệ đọng trên má tôi:
– Mẹ già rồi, không thể theo các con trên từng nẻo đường được. Mẹ gởi gấm Giêsu cho con đó. Hãy thay Mẹ săn sóc Giêsu từng miếng ăn giấc ngủ nghe con. Đường đời nhiều cạm bẫy chông gai, thế gian, ma qủy, xác thịt, hai anh em hãy cố gắng giữ mình, đừng bao giờ làm điều gì mất lòng Thiên Chúa! Mẹ sẽ ăn chay cầu nguyện mỗi ngày cho hai con.
Rồi tất cả rơi vào thinh lặng. Mỗi người thả hồn theo đuổi một suy nghĩ của riêng mình, về một ngày mai xa lạ khi không còn có nhau bên đời. Tiếng côn trùng rả rích trong đêm như đệm nhạc cho buổi nói chuyện không lời của chúng tôi. Ánh trăng lung linh xuyên qua kẽ lá chiếu xuống chan hòa khu vườn làm cho cảnh vật trở nên thánh thiêng hơn. Tôi muốn ngồi đó mãi, bên người Mẹ hiền thánh thiện, và bên người bạn Giêsu cao cả mang đầy khát vọng đáp trả, cho dù có phải dâng hiến mạng sống. Mặt trăng đã lên cao, sương khuya lành lạnh giăng đầy cảnh vật. Dù không muốn nhưng cũng đã đến lúc phải chia tay để ngày mai chúng tôi còn lên đường sớm. Ôm hôn Mẹ ra về mà lòng tôi nao nao bùi ngùi. Tôi không dám nhìn vào mắt Mẹ vì sợ không cầm được nước mắt, nhưng Mẹ lại bắt tôi nhìn thẳng vào mắt Mẹ để hứa với Mẹ một điều. “Cho dù có thế nào, không bao giờ được rời bỏ Giêsu, dù chỉ nửa bước!” Tôi ngạc nhiên nhìn Mẹ. Mẹ hiểu thấu tôi hơn chính tôi hiểu tôi. Mẹ hiểu tấm lòng của tôi, hăng hái nhiệt thành đó nhưng chỉ là hời hợt a dua. Đi với người xấu thì tôi trở thành người xấu, mà kết bạn với người tốt thì tôi trở thành người tốt. Và Mẹ cũng hiểu rõ Giêsu con Mẹ là ai, Người sẽ dắt tôi đi đâu nếu tôi trung thành đi bên Người mãi. Trong giây phút bịn rịn chia ly, dặn dò thì nhiều nhưng quy lại chỉ có một lời hứa duy nhất.
Nhìn lên những ngọn núi lởm chởm đen ngòm nhấp nhô dưới ánh trăng như hứa hẹn một ngày mai đầy sóng gió trong cuộc đời phiêu bạt. Tôi lưỡng lự tự hỏi lòng mình không biết có thể giữ được lời hứa đó không? Tôi có thể trung thành với người bạn nối khố Giêsu mãi cho dù gian truân, khốn khổ, đói rách, hiểm nguy, bắt bớ, gươm giáo không? Không, tôi không đủ can đảm để hứa. Hôm qua, tôi chỉ nói với Giêsu là đi theo Ngài chơi cho vui thôi, không có gì ràng buộc cả. Sao bây giờ Mẹ lại muốn tôi hứa với Mẹ. Tôi thấy tay mình nhói đau, bàn tay Mẹ đang xiết chặt tay tôi như ban thêm cho tôi lòng can đảm, như truyền thêm sinh lực cho đứa con nhút nhát còn nhiều sợ hãi. Lấy hết can đảm tôi nhìn vào mắt Mẹ rồi ấp úng ngập ngừng:
– Con hứa với mẹ, con sẽ không bao giờ rời bỏ Giêsu… nếu Mẹ hứa… Mẹ hứa rằng… Mẹ sẽ không bao giờ quên cầu nguyện cho con.
Mẹ mừng rỡ ôm chặt lấy tôi, đôi môi khô đặt lên mái tóc rối bù một nụ hôn nồng ấm. Tôi di di bàn chân trên cát, xấu hổ nhìn gằm xuống đất đen trước nụ hôn nồng nàn đầy yêu thương của mẹ. Lời hứa của tôi là một lời hứa có điều kiện, tình yêu của tôi cũng là một tình yêu có điều kiện. Tôi không theo không người bạn Giêsu của mình. Tôi nhận lời cùng đi rao giảng với Giêsu với điều kiện, mai này Giêsu có thành danh thì tôi cũng được ké, có thành đạt thì tôi cũng được hưởng lây. Thôi kệ đi, bây giờ cứ như vậy đã, ngày mai đi cùng với Giêsu trên quãng đường dài, biết đâu tôi sẽ khá hơn. Giêsu và Mẹ người tiễn tôi ra về tới tận đầu thôn. Tôi ngậm ngùi đưa tay lên vẫy chào Mẹ lần cuối, người Mẹ hiền đã dạy cho tôi nhiều bài học qúy ở đời. Mẹ ơi, hẹn gặp lại Mẹ một ngày gần đây. Bóng Giêsu và Mẹ Ngài ngả dài dưới ánh trăng khuất dần trong làn sương mỏng.
Cám ơn mối tình thâm mà Giêsu đã dành cho tôi như một người thân trong gia đình, đã cho tôi cơ hội có mặt trong cuộc chia tay thánh thiện giữa hai Mẹ con Ngài, một Biệt Ly Thánh mà không bao giờ tôi quên được. Cám ơn Mẹ Maria đã nhận tôi làm con và ràng buộc tôi với một lời hứa qúy giá nhất trong đời!
Lang Thang Chiều Tím
Kỷ niệm Linh Thao 8 ngày, September 2010