Có rất nhiều vị thánh – đủ mọi độ tuổi – đáng để chúng ta noi gương.
Thật là một lợi ích tuyệt vời mà tất cả chúng ta có được trong đại gia đình trên trời, sự hiệp thông vinh quang của các thánh mà Thiên Chúa đã ban cho chúng ta, qua việc họ sẵn sàng hiến thân cho Ngài. Với đức tính anh hùng lấy Đức Kitô làm trung tâm, các thánh có thể truyền cảm hứng và dạy dỗ tất cả chúng ta. Sự tự kỷ luật đáng kinh ngạc mà rất nhiều vị thánh đã thể hiện và những thử thách bên ngoài mà họ phải chịu đựng sẽ đặt vào góc nhìn thích hợp về những sự bất tiện và sự thiếu thốn nho nhỏ mà chúng ta phải trải qua để theo đuổi việc học hỏi.
Trong số những người cao quý nhất và thánh thiện nhất mà chúng ta nên cố gắng noi gương là Thánh Tôma Aquinô về cách noi gương Chúa Kitô. Thánh Tôma đã hết lòng thi hành tài năng tuyệt vời mà Thiên Chúa ban cho. Ngài là tu sĩ linh mục thuộc Dòng Thuyết Giáo của Thánh Đa Minh, dòng này có phương châm Veritas (chân lý, sự thật), được duy trì bằng việc nghiên cứu như một trong bốn trụ cột (các thứ khác là cầu nguyện, cộng đồng và rao giảng). Đặc sủng Đa Minh, với xu hướng trí tuệ, đã gần gũi nhất với trái tim và khối óc của tôi từ khi tôi được các Nữ tu Đa Minh dạy dỗ ở trường học.
Tuy nhiên, tôi tạ ơn Chúa vì những đặc sủng và món quà tuyệt vời của tất cả các dòng tu thánh thiện và các thánh mà các dòng đã sản sinh. Khó mà không được thôi thúc bởi cuộc sống vinh quang và những việc làm yêu thương của Thánh Biển Đức và các tu sĩ dòng Biển Đức, Thánh Phanxicô và các tu sĩ dòng Phanxicô, Thánh Inhaxiô và các tu sĩ Dòng Tên, và rất nhiều dòng khác được hình thành tại nhiều quốc gia qua nhiều thế kỷ.
Dĩ nhiên, các vị thánh vĩ đại không chỉ là thành viên của các dòng tu. Trên thực tế, có những vị thánh vĩ đại từ mọi thời đại kể từ khi Đức Kitô thiết lập Giáo Hội, từ hầu hết mọi quốc gia, cả nam và nữ, và từ hầu hết mọi nghề nghiệp và địa vị trong cuộc sống. Hơn nữa, có những vị thánh đã chịu đựng và chiến thắng hầu như mọi khó khăn, đau khổ, bệnh tật, hoặc rối loạn mà bạn và tôi có thể phải đối mặt.
Có những lý do rất đúng để chúng ta có thể tìm một vị thánh bảo trợ cho hầu hết mọi thứ. Theo Thánh Tôma, điều quan trọng nhất là chúng ta phải theo dõi họ, tìm ra những bài học và nguồn cảm hứng mà họ giữ cho chúng ta. Chúng ta có thể học hỏi rất nhiều điều từ các vị thánh mà chúng ta có thể xác định gần gũi và đôi khi là những người có vẻ rất khác với chúng ta.
Nếu tôi có thể đưa ra một ví dụ cá nhân, tôi thường say mê nghiên cứu các bài viết của Thánh Albertô Cả và Thánh Tôma Aquinô, hai trong các bộ óc uyên thâm nhất trong lịch sử. Vài năm trước, khi tôi được yêu cầu thuyết trình về Thánh Martin de Porres (1579–1639) cho một nhóm tu sĩ Đa Minh. Tôi biết vị thánh này sống ở Peru, và tôi biết rằng trong khi Thánh Albertô và Thánh Tôma thường được mô tả cầm một quả địa cầu hoặc một nhà thờ, hoặc một cuốn sách đồ sộ trên tay, thì Thánh Martin thường được mô tả cầm một cây chổi. Tôi không chắc mình sẽ mong đợi điều gì khi tìm hiểu sâu về cuộc đời của vị thánh này, nhưng những gì tôi khám phá ra vượt quá những ước mơ mạnh mẽ nhất của tôi. Vị thánh vĩ đại có chủng tộc hỗn hợp này là nhà vô địch trong việc thu hút người giàu, người nghèo, người trung lưu, nô lệ Phi châu, các nhà cai trị Tây Ban Nha và các dân tộc bản địa của Peru. Lòng yêu động vật của ngài đem lại niềm vui cho bất kỳ vị thánh nào thuộc dòng Phanxicô hoặc người Ai-len. Trong khi vui vẻ quét nhà, ngài cũng rất thành thạo với con dao mổ của bác sĩ phẫu thuật mà các tổng giám mục đã mời ngài tới khi ốm đau.
Có lẽ điều ngạc nhiên lớn nhất của tôi về Thánh Martin vì ngài khiêm tốn, yêu thương, cũng yêu mến Thánh Tôma, và rất thông thạo các bài trong bộ Tổng Luận Thần Học, đôi khi cung cấp các trích dẫn hoặc giải thích cho các sinh viên chủng viện khi ngài thảo luận về sự bối rối của họ trong lúc ngài vẫn dọn dẹp hoặc quét các tầng lầu.
Cũng như Thánh Martin về một số phương diện, một vị thánh khác mà tôi yêu mến là Thánh Têrêsa Lisieux (1873–1897), Bông Hoa Nhỏ khiêm nhường và yêu thương. Đáng chú ý là nữ tu này qua đời khi còn quá trẻ mà được tôn vinh giống như Thánh Albertô và Thánh Tôma, trong số vài chục tiến sĩ hoặc những người thầy vĩ đại của Giáo Hội. Thánh Catarina Siena (1347–1380) cũng vậy, mặc dù bà không được giáo dục chính thức và thậm chí mãi tới lúc 12 tuổi mới học đọc, học viết.
Quả thật, các thánh là sự giúp đỡ lớn cho Thánh Tôma, theo những cách nổi bật nhất. Người bạn Reginald, và là thư ký của Thánh Tôma, đã báo cáo rằng có lần Tôma cảm thấy bối rối suốt nhiều ngày về việc giải thích một đoạn văn trong sách Isaia khi viết bình luận về sách đó. Một đêm nọ, khi thức ở trong phòng để cầu nguyện, Reginald nghe thấy Tôma nói lớn như đang nói với mình, với những người khác trong phòng, mặc dù Tôma không phát ra tiếng nói.
Ngay sau khi tiếng nói ngừng lại, Tôma gọi: “Reginald, hãy đứng dậy và mang cho tôi ánh sáng với lời bình luận về Isaia; tôi muốn anh viết cho tôi.” Reginald đứng dậy và bắt đầu viết theo lời Tôma đọc, lời lẽ rõ ràng đến mức như thể đang nhìn vào sách mà đọc vậy.
Khi Reginald liên tục hỏi Tôma về những giọng nói đã nghe thấy, Tôma trả lời: “Thánh Phêrô và Thánh Phaolô được cử đến gặp tôi và nói với tôi tất cả những gì tôi muốn biết.”
Dĩ nhiên, lý do chính mà chúng ta nên noi gương các thánh là tất cả họ đều trở nên thánh thiện nhờ noi gương Đức Kitô. Trước hết, chính là Đức Kitô , Đấng mà họ giúp chúng ta noi gương, bằng cách cho thấy một cuộc sống tập trung vào Đức Kitô có thể thực hiện được như thế nào ở mọi nơi trên thế giới vào bất kỳ thời điểm nào trong lịch sử.
Thánh Phêrô đã trả lời khi Đức Kitô hỏi ông có bỏ Ngài không, ông nói: “Thưa Thầy, bỏ Thầy thì chúng con biết đến với ai? Thầy mới có những lời đem lại sự sống đời đời.” (Ga 6:68) Thánh Phaolô đã tuyên bố: “Tôi cùng chịu đóng đinh với Đức Kitô vào thập giá. Tôi sống, nhưng không còn phải là tôi, mà là Đức Kitô sống trong tôi.” (Gl 2:19-20) Bạn sẽ nhớ lại rằng chính Đức Kitô là Đấng mà Thánh Tôma gọi là người vĩ đại nhất trong tất cả những người thầy, người dạy dỗ qua lời nói và việc làm. Tất cả chúng ta đều được mời gọi noi gương Ngài trước hết.
Trong tuyệt phẩm Summa Theologica – Tổng Luận Thần Học, Thánh Tôma cẩn trọng cân nhắc các lời tuyên bố của nhiều vị thánh vĩ đại ở Tây phương và Đông phương, từ Thánh Augustinô đến Thánh Giêrônimô, Thánh Giáo Hoàng Grêgôriô Cả đến Thánh Gioan Chrysostom, Thánh Athanasiô, Thánh Grêgôriô Nazianzen, và nhiều vị thánh khác. Hơn nữa, ngài tìm kiếm sự thật và những viên ngọc của sự khôn ngoan trong các bài viết của những người mà ngài biết không có đầy đủ chân lý của Giáo Hội Công giáo. Những người này bao gồm các nhà tư tưởng như người ngoại giáo Aristotle của Hy Lạp, người ngoại giáo Cicero và Seneca của La Mã, và nhiều người khác nữa; Maimonides của Do Thái; Averroes và Avicenna của Hồi giáo Ả Rập. Thánh Tôma trân trọng những sự thật ở bất cứ nơi nào chúng có thể được tìm thấy, và thực sự đây là một dấu ấn của Giáo Hội Công giáo. Sự mặc khải sợ hãi không có sự thật của lý trí, vì chỉ có một sự thật.
Gần với thời đại của chúng ta, Thánh Gioan Phaolô II đã nêu ra ý chính trong châm ngôn của Thánh Tôma một cách trang nhã nhất:
“Nghiên cứu kỹ lưỡng hơn cho thấy rằng ngay cả trong tư duy triết học của những người đã giúp thúc đẩy niềm tin và lý trí xa nhau hơn, đôi khi người ta vẫn tìm thấy những hiểu biết quý giá và tinh tế, nếu được theo đuổi và phát triển với tâm trí và con tim được điều chỉnh đúng cách, có thể dẫn đến việc khám phá ra con đường sự thật.
Một số thần học gia thời Thánh Tôma đã phê phán việc sử dụng triết học của ngài nói chung, và của Aristotle nói riêng, để phục vụ thần học. Họ cho rằng ngài đang pha loãng rượu của tri thức thần thánh với nước của tri thức nhân loại.
Tuy nhiên, Thánh Tôma biết rằng chỉ có một sự thật và sự thật của đức tin không bao giờ có thể mâu thuẫn với lý trí, nhưng lý trí có thể giúp lôi kéo một số người đến với đức tin và giúp làm sáng tỏ các nguyên tắc thần học cho các tín hữu. Ngài không tin rằng triết lý cao quý của những người cao quý đã làm loãng đức tin, nhưng đúng hơn, những ai sử dụng các học thuyết triết học trong Kinh Thánh để phục vụ đức tin thì không được pha nước với rượu, nhưng thay nước bằng rượu.”
Cầu mong chúng ta, giống như Thánh Tôma, khát nước trong veo và lấp lánh của lý trí, làm cho rượu của tri thức thần thánh và rượu trên các loại rượu trở thành chính Chúa Kitô trong Bí tích Thánh Thể!
Đây là hai điều để các vị thánh có thể đi vào linh hồn bạn:
- PHẢN ÁNH
Bạn có một dòng tu yêu thích mà đặc sủng của họ kêu gọi bạn? Nếu có, bạn đã xem xét việc tham gia với tư cách là hội viên? Bạn có một số vị thánh yêu thích? Nếu có, gần đây bạn đã làm gì để noi gương họ, đặc biệt là đối với việc họ theo đuổi chân lý? Nếu không, bạn có thể cân nhắc tìm kiếm một số vị thánh mới để học hỏi và cầu xin sự chuyển cầu của họ? Thế giới của chúng ta đang rất cần các vị anh hùng thánh thiện.
2. ĐỌC SÁCH
Gần đây, bạn có dành thời gian để đọc tiểu sử của một vị thánh không quen thuộc với bạn hoặc một cuốn sách mới về một vị thánh bạn yêu thích? Có rất nhiều tiểu sử để lựa chọn. Nếu bạn có xu hướng về tiểu thuyết, tôi nhận thấy các tác phẩm của Louis de Wohl cũng khai sáng và truyền cảm hứng cũng như mang tính giải trí. (Sách yêu thích của tôi? Chắc bạn có thể đoán, đó là cuốn The Quiet Light (Ánh Sáng Tĩnh Lặng, nói về Thánh Tôma Aquinô.) Gần đây, bạn có đọc các tác phẩm của chính các vị thánh – chẳng hạn Thánh Tôma, hoặc tất cả thế giới của những người khác? Gần đây bạn có đọc Phúc Âm hoặc sách hay về Chúa Giêsu Kitô?
Nếu bạn muốn noi gương Chúa Kitô, một trong các tác phẩm kinh điển về tâm linh nhất thế giới là cuốn Imitation of Christ (Gương Chúa Giêsu) của tác giả Thomas à Kempis. Sách đã được tái bản rất nhiều lần qua nhiều thế kỷ, mới đây có phiên bản được bổ sung và sống động hơn với các tập được nghiên cứu kỹ lưỡng và viết kỹ về cuộc đời của Thomas à Kempis, với các tình tiết xung quanh việc tạo ra cuốn sách sùng kính đơn giản nhưng sâu sắc này. Tác phẩm mới này của Timothy E. Moore.
Tiến Sĩ Kevin Vost
Trầm Thiên Thu (chuyển ngữ từ CatholicExchange.com)
Kính mừng Thánh Tiến Sĩ Tôma Aquinô – 2021