Từ năm 1994 – sau khi được trùng tu – nhà nguyện Sistina ở nội thành Vatican thu hút hàng triệu triệu du khách và tín hữu hành hương năm châu tuốn đến viếng thăm. Mọi người muốn chiêm ngưỡng tận mắt trần nhà nguyện với các bức vẽ của nhà danh họa MichelAngelo Buonarroti (1475-1564). Tên tuổi ông gắn liền với nhà nguyện Sistina, đền thờ thánh Phêrô, các bức tượng Đức Mẹ Sầu Bi ”Pietà”, David và Maisen v.v.
Đền thờ thánh Phêrô được Đức Giáo Hoàng Giulio II (1503-1513) đặt viên đá đầu tiên vào ngày 18-4-1506 và hoàn tất 117 năm (1623) sau đó, trải qua 18 triều đại Giáo Hoàng.
Sử liệu viết về ông MichelAngelo Buonarroti như nhà điêu khắc, họa sĩ, kiến trúc sư và thi sĩ, thường sáng tác trong cô đơn…. Tất cả tác phẩm nghệ thuật của ông diễn tả tài nghệ không ai sánh kịp. Thế nhưng, có một đức tính nổi bật trong cuộc đời nhà nghệ sĩ tài ba mà ít người nhắc đến. Đó là biệt tài chỉ huy, điều khiển xí nghiệp của ông. MichelAngelo là ông chủ khôn ngoan luôn cư xử thân tình với các nhân viên.
MichelAngelo trước tiên là một nghệ sĩ sành điệu, biết ăn đúng món, mặc đúng kiểu. Ông di chuyển bằng lừa hoặc bằng ngựa. Thế giới vẫn khâm phục ngưỡng mộ ông trong những giờ phút cô đơn, khi ông phải lặng lẽ nằm vẽ ngược lên trần nhà nguyện Sistina hoặc khi hoàn thành tác phẩm nghệ thuật để đời như tượng Đức Mẹ Sầu Bi ”Pietà”, David và Maisen. Thế nhưng trong các tài liệu tìm thấy ở Firenze và Pisa (Bắc Ý), người ta mới vỡ lẽ khám phá ra rằng, hồi ấy, MichelAngelo điều khiển xí nghiệp với khoảng 250 nhân viên.
Ông MichelAngelo Buonarroti luôn luôn làm việc với một nhóm cộng tác viên. Chẳng hạn, để hoàn thành trần nhà nguyện Sistina, ông hội ý của ít nhất 13 họa sĩ. Tại Firenze, các phần mộ bằng đá của dòng họ nhà Medicis được ông trang trí bằng 4 pho tượng biểu hiệu cho ngày, đêm, bình minh và hoàng hôn. 4 pho tượng được chạm trổ do khoảng 20 thợ đẽo đá. Ngoài ra, có khoảng 200 thợ khác làm việc dưới quyền điểu khiển của kiến trúc sư MichelAngelo để xây thư viện thuộc nhà thờ Thánh Lorenzo. Thư viện Thánh Lorenzo là tòa nhà đẹp nhất thành phố Firenze. Công trình xây cất thư viện kéo dài 18 năm.
Chính nhờ ông chủ thầu MichelAngelo Buonarroti mà người ta biết được cuộc sống các cộng tác viên. Hàng tuần, ông ghi rõ tên tuổi, số ngày làm việc cũng như tiền lương của mỗi người. Nhà danh họa luôn tạo mối liên hệ thân tình với hầu hết nhân viên. Đôi khi ông đặt cho họ “tên cúng cơm”, nói lên tính tình đặc biệt của từng người. Điểm này tỏ lộ ông biết rõ mỗi người với ưu và khuyết điểm. Thế nhưng, dù cho có thợ làm việc cẩu thả hoặc thiếu lương tâm, ông chủ MichelAngelo không bao giờ sa thải thợ. Nguyên tắc điều khiển của ông: Cần minh chứng lòng kiên nhẫn.
Tất cả thợ làm việc thuộc quyền ông MichelAngelo đều hưởng đầy đủ quyền lợi: bảo hiểm việc làm, đồng lương tương xứng và được nghỉ đúng thời hạn. Ngoài ra các công nhân được ký những hợp đồng “quá bảo đảm”, so với tình trạng xã hội thời đó. Các hợp đồng thường kéo dài đến 10, 20, 30 năm. Đôi khi còn hơn 30 năm nữa! Thật là điều khó tin, nhưng lại có thật, ở vào thế kỷ 16!
Ông chủ MichelAngelo Buonarroti dành trọn thời giờ cho nhân viên và cho công việc. Ông đích thân đến tận nơi để xem xét và điều khiển công việc tại chỗ. Ông không có ngày thứ bảy nghỉ hoặc ngày hè dưỡng sức. Nói tắt một lời, ông trông coi mọi chuyện. Không gì lọt khỏi mắt ông. Ông để ý cả chi tiết nhỏ nhặt tầm thường nhất. Nhưng ông không độc tài. Trái lại, ông tôn trọng và khuyến khích sáng kiến của các nhân viên.
Ngoài thời giờ dành cho công việc và điều khiển nhân viên, ông vẫn tìm ra giờ để sống cho mình, để sáng tác và để trao đổi thư từ.
Nhà danh họa kiêm chủ thầu MichelAngelo Buonarroti qua đời năm 90 tuổi. Ông sống cuộc đời tín hữu Công Giáo chân chính, đầy trọn ý nghĩa, dung hợp giữa thiên tài sáng tác và trách nhiệm của một người chủ. Ông cho đi tất cả khả năng tuyệt hảo nhất cũng như biết đòi buộc và khuyến khích người khác cho đi những gì tuyệt hảo nhất của họ.
Lúc sinh thời, không một khách hàng nào của ông kêu ca điều gì. Ngày nay cũng vậy. Không một du khách nào chiêm ngắm các tuyệt tác của ông MichelAngelo Buonarroti mà có thể tìm ra một kẽ hở để phê bình ông! Tên tuổi ông sống mãi với thời gian.
Sr. Jean Berchmans Minh Nguyệt
(”Reader’s Digest SÉLECTION”, Avril/1997, trang 95-98).