Khí hậu âm u, bầu trời ảm đạm buồn tẻ.  Sự vắng lặng của đêm Giáng Sinh, mà không có gì có thể so sánh được, đang từ từ phủ xuống trên miền đất hoang vu, không có lối cho xe chạy qua được. Những đống tuyết đã tan chảy trong mấy ngày qua làm cho con đường mòn trở nên sũng ướt lầy lội. Khu rừng rậm rạp, đen tối đang đứng chắn trước mặt, che khuất cả tầm mắt chúng tôi như một đống mây đang ùn ùn kéo nhanh tới ập lên chúng tôi tựa một bức tường đang chực sập đổ xuống.  Chúng tôi vội vàng đếm bước giữa mưa phùn, làm thấm ướt lạnh tới xương tuỷ.

Cha An-xen-mô (Anselm) kéo chiếc mũ áo choàng ngắn cũ kỹ của ngài thật sát vào đầu.  Ngài bước đi với đôi mắt lim dim và không hé môi nói lấy một lời.  Sự suy niệm thầm lặng của cha làm tôi đâm ra bực bội.  Bây giờ khu rừng đầy đe dọa đang gần kề.  Cái lều thợ săn chỉ còn cách xa vài ba ki-lô-mét nữa thôi.  Tất cả các con đường mòn cũng như những lối đi vòng quanh ở vùng này tôi đều quen thuộc… Khó mà lạc đường được! Tôi cảm thấy rùng mình lo sợ: Liệu chúng tôi có đến kịp giờ không?

Khu rừng rậm rạp đã bao trùm lấy chúng tôi và đồng thời như bảo vệ lấy chúng tôi.  Vẻ dễ chịu của các chồi cây bao bọc lấy chúng tôi như mùi hương thơm.  Ở chỗ quặt cuối cùng, cha An-xen-mô đã đứng im lặng và nhìn quan sát trong đêm đang từ từ trở nên tối dần.

“Còn xa nữa không?”

“Còn độ mười lăm phút nữa”, tôi trả lời, “nhưng mỗi phút là rất quan trọng!  Cha cứ tưởng tượng: tối đa, anh ta chỉ còn 24 giờ để sống thôi!  Không có bác sĩ, lại bị các viên đạn bắn vào người… Con đã tự hỏi là làm sao anh ta có thể sống được như thế.  May là bà vợ ông kiểm lâm hiểu được tiếng Nga.  Một may mắn là cậu Hannes của bà ta đã tìm gặp được cha vào đêm vọng Lễ Giáng Sinh! “

“Ðiều may mắn đó chính là sự quan phòng của Chúa!  Chị hãy xem, chúng ta chỉ cần tin tưởng phó thác nơi Chúa việc làm và ngày giờ của mình, và rồi các phép lạ sẽ tươi nở trên mọi nẻo đường chúng ta đi.  Nếu như tôi đã không cột kỹ dây đôi giày gỗ của tôi, nếu như Hannes đã không đến được… liệu chúng ta đã có thể đến kịp thời được không? “

Một ánh sáng yếu ớt nhấp nháy ở phía trái giữa bụi cây.  Chỉ còn vài ba bước nữa!  Và chúng tôi đã gõ vào cánh cửa được gài lại bằng một then gỗ to, được bào qua loa.  Hình như bà vợ ông kiểm lâm đang chờ đợi chúng tôi sẵn, nên đã ra mở cửa lập tức.

“Lạy cha, thật cám ơn Chúa! Anh ta vẫn còn sống… ! “

Chúng tôi bước vào nhà và đồng thời là căn phòng duy nhất, được trưng bày những cái gạc nai và những súng săn.  Phía trái, ở cuối phòng, một người đàn ông đầu bó băng đang nằm trên chiếc giường xếp.  Nét da căng và râu còn lún phún sơ sài, cho thấy đó là một chàng thanh niên đang tuổi sung sức.  Anh ta mở mắt khi nghe cánh cửa cọt kẹt mở và mỉm cười.  Những vết máu to, đã khô đọng trên vành môi anh ta.

“Lạy Ðức Mẹ, Mẹ đã không dối con”, anh ta nói bằng tiếng Nga: “Vị Linh mục đã đến!  Mẹ thật nhân hậu!”

Cha An-xen-mô cởi chiếc áo choàng ướt đẵm nước mưa, để xuống đất và đi lại phía người hấp hối:

“Hỡi con, Ðức Mẹ luôn luôn trung tín.  Bây giờ cha đến để giúp con.  Vậy, cha có thể làm gì được cho con? “

Anh ta nói tiếng Nga rất đúng giọng :

“Thưa cha, con tên là Andruscha.  Con không muốn chết như một con chó!”

“Không ai chết như một con chó cả.  Linh hồn của con thì bất tử;  Chúa Cứu Thế đã trả cho nó bằng một giá rất đắt!”

“Vâng, thưa cha, con muốn được như những người có đức tin, như một Kitô hữu thực sự.”

“Con đã chịu phép rửa tội chưa? “ 

“Thưa, không ạ!”

“Con có biết đức tin là gì không?”

“Thưa, không ạ!”

“Con có biết cầu nguyện không?”

Người thanh niên bổng mĩm cười và khuôn mặt anh ta rực sáng lên

“Dạ, có ạ!  Con cầu nguyện luôn luôn! “

Bà vợ người kiểm lâm cầm tay tôi và kéo ngồi gần bên bà trên một cái bao tải to đựng lộn xộn đầy khoai tây.  Tôi đâm tò mò và hỏi bà:

“Bà đã gặp được người thanh niên này ở đâu vậy?  “Quân đội Liên Sô tiếp tục các cuộc chiến đấu; các trận đánh vừa rồi xảy ra trong vùng này.  Bà ta đặt ngón tay lên môi và nói nhỏ: “ Chờ chút nữa lại nói!  “Tôi liếc mắt quan sát bà ta, kiểu nói trang trọng đặc biệt của bà ta làm tôi không khỏi ngạc nhiên.  Ðó không phải là một người đàn bà nhanh nhẹn và nói nhiều, mà tôi quen được từ bé tới giờ.  Tự nhiên tôi có cảm giác là cái lều này tựa như một ngôi nhà thờ vậy, đầy những Ðấng vô hình.  Cái cảm giác đó thật rõ ràng và sống động!  Trong khi đó cuộc trao đổi giữa cha An-xen-mô và người thanh niên đang hấp hối vẫn tiếp tục.  Nhưng sự thể có thực sự nguy hiểm cho anh ta không?  Giọng anh ta từng yếu ớt và không nói ra lời, đã trở nên mạnh mẽ, làm vang cả căn phòng rất rõ ràng.  Tất cả mọi chuyện quanh tôi như hoàn toàn biến đổi hết.  Tôi đã thoát ra khỏi thời gian, hoàn toàn đang cận kề một bờ bến khác, mà tất cả chúng ta đều phải vươn tới.

“ Andruscha, nếu con biết cầu nguyện, con đã có đức tin rồi đó.  Con biết gì về Thiên Chúa?”

“Con chỉ biết Người ở trong con.  Con cảm nhận được Người.  Vì thế con đã trả lời Người!”

Phải chăng đây là ảo giác của một kẻ sắp chết?  Người thanh niên mở rộng mắt và nhìn vị Linh mục với tất cả sự cảm động.  Anh ta xem có vẻ đắn đo từng tiếng và chấm dứt sự im lặng trước một hố sâu bất khả vượt qua; theo cách anh ta diễn tả thì đó là một điều không mấy tốt đẹp.  Anh ta tỏ ra không quen với cách nói các chuyện đạo đức.

Cha An-xen-mô trừng mắt dò xét anh ta.  Bỗng chốc ngài quì xuống bên cạnh người hấp hối.

“Con đừng quá lo lắng.  Cha rất hiểu con!”

Ðó không phải là xưng tội, nên tôi cảm thấy không cần phải bịt tai như trước kia với các người hấp hối khác.  Tôi có bổn phận phải đi với cha An-xen-mô.  Ngài không sinh ra ở miền này, còn tôi với tư cách là một nữ cựu hướng đạo sinh, tôi quen thuộc các lối đi, các ngõ đi tắt và các lối rẽ giữa khu rừng rộng mênh mông.

Andruscha nằm nhắm mắt, không động đậy.  Nếu anh ta không thở ra mỗi lần mỗi mạnh thêm, thì tôi cho là anh ta đã chết.  Người vợ viên kiểm lâm quì xuống và tôi cũng quì theo bà.

Bấy giờ Andruscha liền mở to đôi mắt sáng quắc.  Hầu như trọn linh hồn anh ta được biểu lộ qua ánh nhìn của anh ta vào cha An-xen-mô với một lời thỉnh cầu âm thầm nào đó.  Anh ta bắt đầu đem hết chút sức lực còn lại, cố gắng nói với từng tiếng đứt quãng:

“Con có một điều đang mang trên ngực đây.  Con đã từng mang nó theo như một kho báu.  Con đã không ngừng cầu xin Ðức Mẹ cho con có dịp để trao nó lại cho một vị Linh mục.  Và Ðức mẹ đã nhậm lời con!”

Tôi nghĩ rằng anh ta đã đãng trí, nhưng cha An-xen-mô lại không nghĩ thế.  Ðang khi đang nói những lời đó, Andruscha trở mình và nhẹ nhàng lật chiếc chăn đang đắp trên mình anh ta, mở chiếc sơ mi dính đầy máu của anh ta và lấy tay tháo ra khỏi cổ sợi dây có buộc một chiếc túi nhỏ mà anh từng mang theo trên mình.

“Ðó là cái gì vậy?”, anh ta hỏi nhỏ, “Vâng, đó điều con muốn trao lại cho cha!  Lạy Ðức Mẹ, con tạ ơn Mẹ.”

Với cái dao xếp bỏ túi, cha An-xen-mô đã cắt sợi dây, cầm lấy cái túi nhỏ, đi lại phía chiếc bàn, mở mấy chiếc kim găm gài bốn mặt chiếc túi nhỏ lại và tự nhiên quì sụp xuống.  Và tôi cũng lập tức quì gối xuống.  Kìa, trong chiếc túi nhỏ đựng toàn Mình Thánh Chúa dính đầy máu.

Andruscha đưa mắt chăm chú quan sát chúng tôi.  Chúng tôi hết sức ngạc nhiên khi nghe anh ta hỏi:

“Ðó là cái gì vậy?”

“Các bà hãy ở lại đây và cầu nguyện!”  Cha An-xen-mô nói như ra lệnh.  Bà vợ viên kiểm lâm hơi lùi lại một chút và quì gối xuống, hai tay chấp lại và nước mắt chảy dài trên má.  Còn tôi không thể rời mắt khỏi tấm khăn nhỏ đầy máu, một chiếc khăn bất xứng đã thay thế cho chiếc khăn thánh Corporale.

“Ðó là cái gì vậy?”, người thanh niên đang hấp hối lại hỏi tiếp.

Cha An-xen-mô không trả lời anh ta.  Sự im lặng của ngài làmn tôi hơi bực mình.  Ngài vẫn quì gối thờ lạy Mình Thánh Chúa bị đẫm máu.

Bổng chốc tôi hoài nghi tự hỏi:  Số Mình Thánh này từ đâu tới?  Có thực sự là Mình Thánh đã được truyền phép rồi hay chưa?  Còn Andruscha không hề biết điều gì anh đã từng mang theo trên mình bấy lâu nay.

“Hỡi con, con hãy nói cho cha biết, ai đã trao cho con thứ này?”

“Một vị Linh mục, ngài trao cho con để con trao lại cho một vị Linh mục khác.  Con hằng lo sợ là sẽ không thực hiện được điều đó!”

Anh ta thở ra dồn dập và từng hạt mồ hội to chảy dài trên trán.

Anh ta tiếp tục nói sau nhiều lần cắt quãng:

“Ðó chính là ở Lviv, chúng con đóng quân ở Lviv.  Một buổi sáng nọ, con thả bộ đi dạo loanh quanh trong vùng.  Chúng con không được phép đi xa khỏi trại đóng quân, nhưng ở gần đó có những cây cối và những khu rừng thưa thớt.  Trên một con đường dẫn lên một triền dốc có một ngôi nhà thờ. Vì do những bóng cây chung quanh che phủ, nên ngôi nhà thờ hơi tối.  Ðứng trước bàn thờ là một vị Linh mục mặc áo trắng.  Ngài làm các cử chỉ và đọc lầm rầm gì đó; con chẳng hiểu gì cả.  Nhưng điều đó làm con rất thích, lòng con cảm thấy đầy vui mừng.  Con quì gối xuống trong một góc và lặp đi lặp lại kinh của Chúa Giêsu: “Gaspadi pomyluy: Lạy Chúa Giêsu, xin thương xót con!”  Bà nội con đã dạy cho con kinh đó.  Ðó là tất cả con biết được, bởi vì bà con chết lúc con còn bé xíu.

Trong nhà thờ không có ai khác ngoài con và vị Linh mục ra.  Sau lễ phụng vụ, vị Linh mục đến chỗ con và hỏi con làm gì ở đây.  Con trả lời là con đọc kinh của Chúa Giêsu và con cảm thấy sung sướng khi cầu nguyện như thế.  Ngài cũng hỏi con là con có phải là một Kitô hữu không, và con trả lời là không, con không được chịu phép rửa tội, bởi vì cha mẹ con thuộc Komsomol và những người bezbojniki, những người vô đạo.  Bấy giờ vị Linh mục nói với con: “Nếu con muốn, cha sẽ rửa tội cho con!  Nhưng trước hết con phải học biết Chúa Giêsu, Ðấng đã cứu rỗi tất cả mọi người nhờ cái chết của Người trên thập giá và nhờ sự sống lại của Người từ cõi chết!”

Từ đó, mỗi ngày con đi đến ngôi nhà thờ để gặp vị Linh mục, trước hết tại bàn thờ và tiếp đến là sau ngôi nhà thờ, nơi con hằng quì gối.  Vị Linh mục nói với con, ngôi nhà thờ này có tên là “heilige Sophia”, sự khôn ngoan của Thiên Chúa.

Con không hiểu được rõ lắm, bởi vì ngài nói tiếng Nga không được thạo lắm, nhưng điều chính yếu mà vị Linh mục nói thì con hiểu.  Và lòng con cháy lên vì yêu mến Ðức Giêsu, Ðấng đã yêu con trước.

Trong trại lính ai cũng cười ầm lên khi nghe con kể cho các bạn con nghe điều con đã cảm nhận được.  Lúc bấy giờ thường có bom dội luôn; nhưng chúng con ẩn khuất dưới các lùm cây.

Một buổi sáng, vị Linh mục không còn mặc áo lễ và không đi lên bàn thờ nữa; ngài đi thẳng đến chỗ con và nói. “Andruscha, người ta đã phản bội cha, cha sẽ bị bắt.  Vì thế, cha xin con một điều, con hãy đưa tin cho các Sơ ở công trường Thánh Yura biết.  Cha sẽ giao cho con một kho tàng quý báu để đưa lại cho các Sơ, bởi vì các Sơ không còn Linh mục nữa.  Con phải cắt nghĩa cho các Sơ là con đến từ thánh địa Sophia và cha Stanislas đã sai con đi với sứ vụ đó.  Trường hợp con không thể đến được nơi các Sơ ở, con hãy trao lại kho tàng này cho một vị Linh mục.  Con có hiểu không?  Không trao cho ai khác ngoài một vị Linh mục.  Với kho báu này, con mang Chúa Giêsu trên mình.”

Con hỏi ngài điều đó có nghĩa gì, nhưng ngài không còn thời giờ nữa để cắt nghĩa cho con, ngài chỉ đủ thời giờ để mở cái hộp trên bàn thờ và lấy trong đó ra cái túi nhỏ được đan bằng chỉ.  Ngài đưa cho con và bảo: “Con hãy chạy đi, thật nhanh!”  Người ta nghe nhiều bước chân đi.  Con chạy nấp vào một cái bụi cây và nhìn thấy:  Vị Linh mục ra khỏi nhà thờ, một đám người đàn ông mặc thường phục bao vây lấy cha.  Từ ngày đó, con không bao giờ nhìn thấy cha nữa.  Vào buổi chiều, con đi vào trong phòng vệ sinh, một nơi không còn ai nhìn thấy con được nữa, con mở cái túi vị Linh mục trao cho để xem và con chỉ thấy những chiếc bánh nhỏ cắt trỏn được đựng đầy trong đó.  Con đã muốn tìm các Sơ để trao lại như ngài đã dặn, nhưng chúng con không được phép rời trại lính và những ngày sau đó chúng con phải chuyển quân đi nơi khác.  Con nhớ là vị Linh mục đã dặn. “Nếu con không thể trao lại cho các Sơ, thì con phải trao lại cho một vị Linh mục”.  Nhưng con không gặp được vị Linh mục nào cả, và vì thế con đã xin với Ðức Mẹ cho con gặp được một vị Linh mục… Cha xem, Ðức Mẹ đã nhậm lời con, bởi vì cha là một vị Linh mục!”

“Andruscha, con đã làm gì với cái túi đựng đầy Minh Thánh, mà con vừa trao lại cho cha?”

“Con đã từng quẳng nó đi, vì khi đi tắm, mấy thằng bạn con hay tò mò muốn biết đó là cái gì, vì con thường mang nó trên ngực.  Bấy giờ con đã lấy chiếc khăn mùi-soa của con và đặt những chiếc bánh nhỏ đó vào đó, dùng mấy chiếc kim găm gài chặt lại tứ phía, để không một chiếc bánh nào bị mất.  Tại mỗi lần dừng chân con luôn đi tìm một vị Linh mục, nhưng con chẳng tìm gặp được vị nào cả, và con cũng không được phép rời toán quân của con.  Bấy giờ con đã cầu nguyện cùng Ðức Mẹ, đừng để con chết trước khi làm tròn được sứ mệnh mà cha Stanislas ủy thác cho con.

Giọng của Andruscha từ từ lạc đi và rất khó lòng có thể hiểu được nữa.  Tôi nghĩ rằng là một trách nhiệm lương tâm đòi hỏi khi tôi khẳng định là tôi phải ghi lại từng lời, điều anh ta đã kể lại. Bây giờ anh im lặng, nhắm mắt lại, rồi lại mở mắt to ra và hỏi lần thứ ba:

“Ðó là cái gì vậy?”

Cha An-xen-mô tóm tắt lại như thể ngài vừa tỉnh lại từ một giấc ngủ say.  Thay vì trả lời câu hỏi của Andruscha, ngài lại nêu lên một câu hỏi khác.  Tôi cảm thấy hầu như tức giận ngài luôn.

“Andruscha, tại sao người ta không đưa con vào bệnh viện sau khi bị thương như thế?”

“Bởi vì con không muốn.  Bởi vì con sợ người ta sẽ lấy mất cái túi nhỏ và con sẽ không bao giờ gặp được vị Linh mục nào nữa.  Máy bay đã bay rất thấp để tấn công chúng con dữ dội; quả thật người ta phải vất vả vì đủ thứ việc phải làm, như khiêng các người bị thương lại một chỗ.”

“Và đã xảy ra cho con ra sao?”

“Con không cử động được nữa.  Ai cũng tưởng con đã chết!”

“Và sau đó?”

“Sau đó họ kéo đi hết, và con lòng đầy vui mừng được bỏ lại một mình, ôi thật vui mừng!  Vì điều đó muốn nói rằng thế là con sẽ có dịp gặp được một vị Linh mục.  Con rất đau đớn, nhưng lòng con tràn đầy vui mừng… Cha xem, thân xác con thuộc về tổ quốc, còn linh hồn con lại thuộc về Thiên Chúa!  Vào buổi chiều người ta đã nhặt con và khiêng vào túp lều này!”

Ðầy giọng cương quyết, cha An-xen-mô nói: “Andruscha, con hãy nghe đây, suốt thời gian qua con đã mang Chúa Giêsu trên người con. Người đã thương con, đến nỗi Người đã trở nên bánh để làm của nuôi chúng ta. Người ẩn mình dưới những tấm bánh này. Con có tin vậy không?”

Một cái mỉm cười lạ lùng làm rạng rỡ của khuôn mặt người lính trẻ.

“Vâng, con tin điều đó!  Con đã cảm thấy con mang trên mình một kho báu.  Ngày đêm rồi lại ngày đêm, con đã cảm thấy phải lặp đi lặp lại lời kinh của Chúa Giêsu.  Và lời kinh đã làm cho lòng con ấm áp vô cùng.  Con chắc chắn rằng Ðức Mẹ đã thương nhậm lời con xin!”

“Andruscha, con có muốn được rửa tội không?”

“Dạ, dạ, con muốn lắm!…”

Không được phép để một phút nào qua đi vô ích!  Mũi anh ta đã thu nhỏ lại, nét mặt đã tái nhợt, hơi thở hổn hến như muốn xé lồng ngực anh ra, tất cả đều báo trước cái chết đang tới, chỉ còn đôi mắt sáng rực lạ lùng của anh ta là dấu chỉ của sự sống đang thu về trong thẳm sâu của linh hồn anh.

“Vâng, con muốn lắm!” anh ta nhắc lại cách thành khẩn.

Cha An-xen-mô quay lại phía người vợ viên kiểm lâm đang đưa cho ngài bát nước.

“Andreas, cha rửa con nhân danh Cha và Con và Thánh Thần!”

Tiếp đến, ngài nhấn mạnh từng lời:

“Con yêu quý, giờ đây cha trao cho con Ðấng con đã mang trên mình bao ngày tháng qua, Bánh Hằng Sống.  Ðây là Ðấng mà chẳng bao lâu nữa sẽ đón nhận con.  Con có tin rằng Người hiện diện trong những tấm Bánh này không?”

Bấy giờ đã xảy một điều hoàn toàn không ai ngờ trước được. Andruscha ngồi dậy, chấp hai tay và kêu:

“Vâng, con xin tin, con rất tin điều ấy!  Xin cha hãy mau ban cho con Bánh Hằng Sống!”

Cha An-xen-mô cầm Mình Thánh.  Từ chỗ tôi đang quì, tôi nhìn thấy rõ đó là Mình Thánh Chúa có một vết đỏ!  Cha An-xen-mô tiến lại gần người hấp hối, hai mắt anh ta rực sáng lên như hai ngôi sao, và ngài đã cho anh ta rước lễ…

Andruscha nằm ngã xuống nặng nề trên chiếc giường xếp của anh ta và khép nghiền hai mắt lại.  Anh ta không còn mở nó ra bao giờ nữa.  Chúng tôi đều quì xuống trên nền nhà và không còn dám thở nữa.  Cái cảm tưởng mà tôi có được khi mới bước chân vào cái lều này, đã trở nên mạnh mẽ trong tôi.  Thế giới vô hình bao trùm lấy chúng tôi với sự hiện diện thực sự của nó, một sự hiện diện tác động một cách toàn diện hơn cả những chiều kích cụ thể của chúng ta.

Sau một vài giây lát, cha An-xen-mô bắt vào mạch của Andruscha.  Ngài yên lặng đứng dậy và làm dấu Thánh Giá.

“Chúng ta hãy cầu nguyện! Anh ta sẽ phù hộ cho chúng ta.”

Quì gối và hết sức cẩn thận, cha đã đặt lại Mình Thánh vào chiếc khăn mùi-soa, xếp lại và để vào túi áo khoác của ngài.

“Tôi không được phép ở lại đây lâu hơn nữa”, cha An-xen-mô nói thế và quay lại phía bà vợ người kiểm lâm: “Xin bà lo cho anh ta một lễ nghi an táng theo đúng phép đạo!”

Người đàn bà ngước mặt giàn giụa nước mắt về phía chúng tôi, bà lẩm bẩm: “Thật phúc đức biết mấy cho ngôi nhà này!”

Chúng tôi bắt buộc phải có mặt ở nhà trước khi luật giới nghiêm bắt đầu; chúng tôi không được phép làm mất thời giờ.  Cha An-xen-mô kéo cái mũ trùm đầu sát vào đầu, bởi vì trời đang mưa phùn.

Trong khi sắp tới nhà, ngài đã quay về phía tôi và nghiêm giọng nói:

“Thế mà vẫn có những kẻ điên khùng còn hồ nghi rằng tự bản chất, linh hồn con người thuộc về Kitô giáo, và rằng trong chúng ta được đóng ấn một hình ảnh không thể phá bỏ được, hình ảnh của Ðức Giêsu, Ðấng là “hình ảnh thật sự của Thiên Chúa vô hình” (Cl 1,15).

“Vâng, thưa cha!”

Tôi không còn nói được nữa, vì cổ tôi nghẹn lại rồi.

(Trích trong: Maria Winowska, “Blut an den Händen”, Paulusverlag Freiburg Schweiz, 1975, trang 75-85)

LM Nguyễn Hữu Thy