Cuộc đời luôn có những điều trái ngược nhau nhưng lại không thể tách rời nhau, có cái này thì ắt có cái kia: Mở và đóng, cao và thấp, trên và dưới, nam và nữ, âm và dương, phải và trái, thiện và ác, đẹp và xấu, già và trẻ,… thậm chí là sống và chết.  Cái “nghịch” ấy lại không ngược, vẫn thuận, vẫn xuôi.  Vì trí tuệ con người nhỏ bé và nông cạn, không thể hiểu nổi, thế nên cho rằng đó là “cái vòng lẩn quẩn”.

Mới sinh ra đã khóc òa
Đời vui sao chẳng cười khì, người ơi?
Đến khi chết, lệ tuôn rơi
Thoát khổ cuộc đời, sao khóc làm chi?

Nghĩ cũng lạ thật.  Thế nhưng chẳng ai hiểu rõ cái nghịch lý đó!  Khi sinh ra, ai cũng chào đời bằng tiếng khóc, đứa trẻ nào bật khóc thì cha mẹ tươi cười, đứa trẻ nào không bật khóc thì cha mẹ lo sợ.  Phải chăng định mệnh đã an bài như phần cứng được cài đặt mặc định?  Người ta vẫn thường nói:“Đời là bể khổ!”.  Có lẽ vì chính Chúa Giêsu đã xác định: “Ngày nào có cái khổ của ngày ấy” (Mt 6:34).

Cái vòng đời lẩn quẩn đó được mệnh danh là “vòng sinh tử”.  Vòng sinh tử còn được gọi là “hữu luân”, đó là bánh xe của sự sinh tồn, chỉ sự luân chuyển của thế giới hữu hình.  Đây là cách nói và biểu tượng của người Tây Tạng ám chỉ “vòng luân hồi”.

Sách Huấn Ca cho biết: “Trước mặt con, Người đã đặt lửa và nước, con muốn gì, hãy đưa tay ra mà lấy . Trước mặt con người là cửa sinh cửa tử, ai thích gì, sẽ được cái đó” (Hc 15:16-17).  Rõ ràng con người được Thiên Chúa cho tự do hoàn toàn, và Ngài luôn tôn trọng quyền tự do chọn lựa của chúng ta.  Lý do không khó hiểu: “Vì trí khôn ngoan của Đức Chúa thật lớn lao, Người mạnh mẽ uy quyền và trông thấy tất cả.  Người để mắt nhìn xem những ai kính sợ Người, và biết rõ tất cả những gì người ta thực hiện.  Người không truyền cho ai ăn ở thất đức, cũng không cho phép ai phạm tội”(Hc 15:18-20).

Thiên Chúa tuyệt đối tốt lành, nơi Ngài chỉ có sự thiện, Ngài toàn năng và toàn trí, đúng như tác giả Thánh Vịnh thân thưa: “Lạy Chúa, Ngài dò xét con và Ngài biết rõ, biết cả khi con đứng con ngồi. Con nghĩ tưởng gì, Ngài thấu suốt từ xa, đi lại hay nghỉ ngơi, Chúa đều xem xét, mọi nẻo đường con đi, Ngài quen thuộc cả. Miệng lưỡi con chưa thốt nên lời, thì lạy Chúa, Ngài đã am tường hết” (Tv 139:1-4).  Chắc chắn chúng ta không thể giấu giếm được gì, cũng chẳng thể biện hộ được!

Như đã nói, chúng ta được Thiên Chúa ban cho quyền tự do chọn lựa, tùy ý thích cài này hoặc cái kia. Đơn giản như việc ăn uống, người ta tự do ăn bất cứ thứ gì, không chịu kiêng cữ thì béo phì hoặc bệnh tật là điều tất yếu thôi.  Có triết lý này: Cái gì tốt thì luôn đẹp, còn cái gì đẹp chưa chắc tốt.  Ai chọn cái tốt đẹp thì thật là khôn ngoan: “Hạnh phúc thay ai sống đời hoàn thiện, biết noi theo luật pháp Chúa Trời.  Hạnh phúc thay kẻ tuân hành ý Chúa, hết lòng hết dạ kiếm tìm Người” (Tv 119:1-2).

Ước gì mỗi người đều biết thân thưa với Chúa: “Vâng lạy Chúa, Ngài đã ban huấn lệnh, truyền chúng con tuân giữ vẹn toàn.  Ước mong sao con hằng vững bước theo thánh chỉ Ngài ban” (Tv 119:4-5). Và không ngừng cầu nguyện: “Xin tỏ lòng nhân hậu cùng tôi tớ Chúa đây để con được sống và tuân giữ lời Ngài. Xin mở mắt cho con nhìn thấy luật pháp Ngài kỳ diệu biết bao” (Tv 119:17-18).  Ai biết hành động như vậy là khôn ngoan, vì biết chọn “đường sống” chứ không chọn “đường chết”.

Muốn khôn ngoan như vậy thì chỉ có cách duy nhất là “bám vào Chúa”, chứ không thể ỷ sức mình, và chân thành cầu xin: “Lạy Chúa, xin dạy con đường lối thánh chỉ, con nguyện đi theo mãi đến cùng.  Xin cho con được trí thông minh để vâng theo luật Ngài và hết lòng tuân giữ” (Tv 119:33-34).  Chắc chắn Ngài chỉ chờ có vậy, nghĩa là Ngài sẽ không bao giờ ngoảnh mặt làm ngơ.

Thánh Phaolô nói về sự khôn ngoan: “Điều chúng tôi giảng dạy cho các tín hữu trưởng thành cũng là một lẽ khôn ngoan, nhưng không phải là lẽ khôn ngoan của thế gian, cũng không phải của các thủ lãnh thế gian này, là những kẻ sớm muộn gì cũng phải diệt vong.  Trái lại, chúng tôi giảng dạy lẽ khôn ngoan nhiệm mầu của Thiên Chúa đã được giữ bí mật, lẽ khôn ngoan mà Thiên Chúa đã tiền định từ trước muôn đời, cho chúng ta được vinh hiển” (1 Cr 2:6-7).  Thật vậy, “không một ai trong các thủ lãnh thế gian này đã được biết lẽ khôn ngoan ấy, vì nếu biết, họ đã chẳng đóng đinh Đức Chúa hiển vinh vào thập giá” (1 Cr 2:8).

Đúng như đã có lời chép: “Điều mắt chẳng hề thấy, tai chẳng hề nghe, lòng người không hề nghĩ tới, đó lại là điều Thiên Chúa đã dọn sẵn cho những ai mến yêu Người.  Còn chúng ta, chúng ta đã được Thiên Chúa mặc khải cho, nhờ Thần Khí.  Thật vậy, Thần Khí thấu suốt mọi sự, ngay cả những gì sâu thẳm nơi Thiên Chúa” (1 Cr 2:9-10).  Quả thật, chúng ta là những người rất may mắn và diễm phúc!

Sống hay chết có liên quan luật pháp. Nhà có gia phong, nước có quốc pháp.  Luật vị nhân sinh, nhân sinh bất vị luật.  Nhưng con người dễ hư hỏng nên phải có luật pháp để kiểm soát, cũng như loài ngựa dễ sinh chứng nên cần có hàm thiếc để kiềm chế.  Do đó, có những người hư hỏng đã hoàn thiện nhờ nghiêm luật.

Khi làm người, Chúa Giêsu cũng vẫn luôn tôn trọng luật pháp.  Ngài đã xác định: “Anh em đừng tưởng Thầy đến để bãi bỏ Luật Mô-sê hoặc lời các ngôn sứ.  Thầy đến không phải là để bãi bỏ, nhưng là để kiện toàn.  Vì, Thầy bảo thật anh em, trước khi trời đất qua đi, thì một chấm một phết trong Lề Luật cũng sẽ không qua đi, cho đến khi mọi sự được hoàn thành. Vậy ai bãi bỏ dù chỉ là một trong những điều răn nhỏ nhất ấy, và dạy người ta làm như thế, thì sẽ bị gọi là kẻ nhỏ nhất trong Nước Trời.  Còn ai tuân hành và dạy làm như thế, thì sẽ được gọi là lớn trong Nước Trời” (Mt 5:17-19).  Luật Chúa nghiêm minh nhưng vô cùng hữu ích, như tác giả Thánh Vịnh xác nhận: “Luật pháp Chúa quả là hoàn thiện, bổ sức cho tâm hồn. Thánh ý Chúa thật là vững chắc, cho người dại nên khôn” (Tv 19:8).

Chúa Giêsu cảnh báo: “Thầy bảo cho anh em biết, nếu anh em không ăn ở công chính hơn các kinh sư và người Pha-ri-sêu, thì sẽ chẳng được vào Nước Trời” (Mt 5:20).  Giết người, cướp của, gian dâm,… hoặc phạm những tội tày trời là điều hiển nhiên ai cũng ghét.  Nhưng với Chúa Giêsu, tội nhỏ cũng không được phạm: “Ai giận anh em mình, thì đáng bị đưa ra toà. Ai mắng anh em mình là đồ ngốc, thì đáng bị đưa ra trước Thượng Hội Đồng.  Còn ai chửi anh em mình là quân phản đạo, thì đáng bị lửa hoả ngục thiêu đốt” (Mt 5:21-12).  Thậm chí là điều rất nhỏ mọn: “Khi anh sắp dâng lễ vật trước bàn thờ, mà sực nhớ có người anh em đang có chuyện bất bình với anh, thì hãy để của lễ lại đó trước bàn thờ, đi làm hoà với người anh em ấy đã, rồi trở lại dâng lễ vật của mình” (Mt 5:23-25). “Căng” thật đấy!  Nhưng đã là nghiêm luật thì “căng” thế nào cũng phải làm, bởi vì Ngài nói thẳng với mỗi chúng ta: “Bạn sẽ không ra khỏi đó trước khi trả hết đồng xu cuối cùng” (Mt 5:26).  Đây mới là “căng” thật!

Ngoại tình là chuyện lớn, không được “lóm lém”, nhưng Chúa Giêsu cấm cả chuyện nhỏ: “Ai nhìn người phụ nữ mà thèm muốn, thì trong lòng đã ngoại tình với người ấy rồi” (Mt 5:28).  Và Ngài thẳng thắn và dứt khoát rằng “thà mù, cụt, què mà vào Nước Trời còn hơn đẹp trai hoặc đẹp gái mà phải vào hỏa ngục” (x. Mt 5:29-30).

Cựu ước cho phép ly dị, Tân ước cấm tuyệt.  Chúa Giêsu bảo: “Ngoại trừ trường hợp hôn nhân bất hợp pháp, ai rẫy vợ là đẩy vợ đến chỗ ngoại tình; và ai cưới người đàn bà bị rẫy, thì cũng phạm tội ngoại tình” (Mt 5:32).

Ngay cả việc thề thốt Ngài cũng cấm: “Đừng thề chi cả.  Đừng chỉ trời mà thề, vì trời là ngai Thiên Chúa. Đừng chỉ đất mà thề, vì đất là bệ dưới chân Người. Đừng chỉ Giêrusalem mà thề, vì đó là thành của Đức Vua cao cả. Đừng chỉ lên đầu mà thề, vì anh không thể làm cho một sợi tóc hoá trắng hay đen được” (Mt 5:34-36).

Cuối cùng, Chúa Giêsu tóm gọn: “Hễ CÓ thì phải nói CÓ, KHÔNG thì phải nói KHÔNG. Thêm thắt điều gì là do ác quỷ” (Mt 5:37).  Đó là Luật-Sự-Thật, rất ngắn gọn và đơn giản, nhưng đừng tưởng là “chuyện nhỏ”, vì không dễ mấy ai dám làm đâu!

Lạy Thiên Chúa, xin giúp chúng con thoát khỏi “vòng lẩn quẩn” của cuộc đời này để có thể thi hành nghiêm luật của Ngài đúng từng chi tiết của từng điều khoản.  Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng cứu độ chúng con. Amen!

Trầm Thiên Thu